MB Teller - the stories once told

Có bao giờ bạn băn khoăn tự hỏi: “Thế nào là vẻ đẹp?”. Liệu đó có phải là một chiếc xe tân thời, một ngôi nhà tiện nghi, một bông hồng đỏ, một cô gái đẹp, bộ com-lê sang trong hay đó là một thứ thật mơ hồ tiềm ẩn trong mỗi vật bình dị và chỉ được khám phá trong những trường hợp thật đặc biệt? “American beauty”- bộ phim đầu tay của đạo diễn Sam Mendes là một cuộc hành trình xuyên suốt cuộc sống, một cách nhìn đầy ước vọng với cuộc sống và sự khám phá cái đẹp một cách lạ kì. Thật không có gì đáng ngạc nhiên khi rất nhiều người ghét hay không quan tâm tới bộ phim này khi họ chỉ nhìn vào bên ngoài hơn là suy ngẫm và cảm nhận được ý nghĩa sâu sắc ẩn chứa bên trong bộ phim. Người viết bài này sẽ không cố gắng thuyết phục ai yêu thích bộ phim này vì CÁI ĐẸP ĐƯỢC NHÌN NHẬN THEO CON MẮT NGƯỜI QUAN SÁT NÓ. Và quan trọng hơn nữa, bộ phim quá hoàn hảo để có thể được phân tích bằng lời hay trên giấy mực.

Vào đoạn đầu bộ phim, chúng ta bị thôi miên tới thế giới phẳng lặng hằng ngày của Lester Burnham khi nghe giọng âm đều đều của ông kể lại những ngày cuối cùng cuộc đời của mình từ chính ngôi mộ ông! Chúng ta được biết là Lester không hạnh phúc, luôn thất bại và đáng thương. Điểm đáng ghi nhớ duy nhất trong một ngày của Lester là khi ông thủ d*m trong nhà tắm, đủ thấy được cuộc sống tình dục bức bối của Lester và vợ ông. Toàn cảnh một gia đình Mỹ bê bối trong xã hội hiện đại được phác họa một cách khéo léo, tài tình. Vợ của Lester, Carolyn là một nhân viên bất động sản đầy tham vọng, vật chất, nông cạn, hời hợt. Con của Lester, Jane là một đứa trẻ cáu giận, hay lo sợ và tự căm ghét bản thân. Cả vợ lẫn con của Lester đều coi thường và coi ông là đồ bỏ đi.

Lester sau đó bị quyến rũ bởi người bạn gái con ông, Angela Hayes. Angela xuất hiện với vẻ ngoài đầy tự tin, khêu gợi và kênh kiệu : “Không có điều gì tệ hơn là có một cuộc sống đời thường”( There is nothing worse than being ordinary). Cô ta “chơi” ma tuý, luôn nói về những cuộc làm tình với những thằng đàn ông khác nhau để thể hiện mình là người đặc biệt. Nhìn bề ngoài thì Jane và Angela là đôi bạn thân thiết nhưng thực sự bên trong hai người không hề có sự đồng cảm, quan tâm hay chung sở thích gì cả. Có lẽ cả Jane và Angela thấy lo sợ, yếu đuối, không có một thứ gì để giấu giếm sự lo lắng và cô đơn của hai người nên đã phải dựa vào nhau để trụ vững. Angela coi Jane như một tấm bình phong để mặc sức ca ngợi bản thân, tự tô vẽ cho mình hình ảnh cô gái lõi đời, sành điệu. Trong khi đó, Jane cảm thấy cô thật kém cỏi, nhỏ bé so với Angela và mong ước mình được như Angela.

Rồi anh chàng hàng xóm bí ẩn của Jane xuất hiện, Ricky Fitts. Anh lúc nào cũnng mang theo một chiếc camera để quay những thước phim đẹp trong mắt anh: một chiếc túi ni-lông bay trong gió, xác một con chim và đặc biệt là Jane. Trong con mắt nhiều người xem, Ricky dường như là một con người lập dị, có phần bệnh hoạn nhưng theo ý kiến tôi thì Ricky là nhân vật bình thường, ổn định và đúng mực nhất trong bộ phim. Trong khi những người khác điên cuồng theo đuổi mục đích cá nhân thì Ricky bình thản quan sát mọi người, mọi vật xung quanh. Anh không khi nào quên mang chiếc camera để vì anh sợ rằng anh sẽ lại giống mọi người, KHÔNG THỂ NHỚ VÀ NHÌN NHẬN ĐƯỢC GIÁ TRỊ THẬT SỰ BÊN TRONG CỦA MỌI VẬT LƯỚT QUA TRONG CHỚP MẮT. Ricky là trái tim của bộ phim, mỗi bước đi của anh là chìa khoá thông điệp mà nhà làm phim muốn gửi tới người xem : SỰ KHÁM PHÁ CÁI ĐẸP. Ricky có mối liên hệ với Jane và Lester, truyền nguồn cảm hứng cho họ thay đổi vì anh có linh cảm đúng rằng họ đã sẵn sàng để thay đổi. Trong khi đó, Angela và Carolyn dường như hạnh phúc và may mắn hơn Jane và Lester lại không có sự liên hệ với Ricky vì anh nhận thấy rằng họ chưa sẵn sàng để thay đổi. Ricky đã khiến Jane nhận thức ra rằng cô có vẻ đẹp đặc biệt khó có thể nhìn thấy được trong con mắt những người bình thường và làm cho cô tin tưởng, hạnh phúc, hài lòng về bản thân. Lester quyết tâm thay đổi sau khi nhìn thấy Ricky bỏ việc không chút do dự vì sự khó chịu của anh với công việc. Giống như Jane, Ricky có một gia đình thật bế tắc. Bố của Ricky, ông Frank là một cựu đại tá thuỷ quân mới về hưu đã lập ra một khuôn mẫu gia đình với kỉ luật sắt đá. Ông theo dõi nhất cử nhất động của Ricky, sẵn sàng đánh anh không thương tiếc khi dám động chạm tới chiếc tủ đựng bát đĩa quý giá ông sở hữu. ÔNG COI NHỮNG CỔ VẬT CÒN QUAN TRỌNG HƠN CẢ CON ĐẺ CỦA MÌNH. Frank đại diện cho một phần khá lớn người dân sống ở thị trấn nhỏ: bảo thủ, định kiến, đặc biệt đối với người đồng tính luyến ái. Mẹ của Ricky, bà Barbara gần như hoàn cách li với cuộc sống để thoát khỏi sự đau khổ, bức bối của gia đình. Chúng ta không có điều gì nói hơn là sự cảm thông sâu sắc cho số phận bất hạnh của bà Barbara. Trong một tiếng đầu của “American beauty”, hình ảnh chân thực về cuộc sống những người dân Mỹ ở thị trấn được miêu tả như một nơi thật ảm đạm và u ám.

Sau đó chúng ta được chứng kiến sự thay đổi kinh ngạc của Lester. Lester đã nhận ra sự vô nghĩa và buồn chán trong SỰ TỒN TẠI của ông trên trái đất. Ông quyết tâm làm lại tất cả. Cá tính “không còn gì để mất” của Lester thật đáng khâm phục, khiến chúng ta phải suy nghĩ: CHÚNG TA ĐÃ SỐNG CUỘC SỐNG CHÚNG TA MONG MUỐN CHƯA? BẠN ĐÃ ĐỦ CAN ĐẢM ĐỂ LÀM NHỮNG ĐIỀU BẠN MUỐN, BẠN CHO LÀ PHẢI? Hay bạn chỉ sống vật vờ ngày tháng như một cái xác không hồn, luôn tuân theo những qui củ, luật lệ cứng nhắc mà xã hội đã áp đặt lên bạn? Lester vững niềm tin: SẼ KHÔNG BAO GIỜ QUÁ MUỘN ĐỂ THAY ĐỔI MỌI THỨ NẾU BẠN MUỐN. HÃY TRÂN TRỌNG TỪNG GIỜ, TỪNG PHÚT, TỪNG GIÂY CỦA CUỘC ĐỜI ĐỂ SỐNG HẾT MÌNH. Lester đã bỏ việc, bắt ông chủ phải đáp ứng số tiền $50000, mua chiếc xe màu đỏ Pontiac Firebird yêu thích và hút thuốc phiện. Nhưng Lester không chỉ làm mọi việc để thỏa mãn những nhu cầu ích kỉ của bản thân ông. Ông đã cố gắng vun đắp mối quan hệ với con gái và hàn gắn cuộc hôn nhân rạn nứt với vợ ông.Thật đáng tiếc, mọi cố gắng của Lester đều xuống sông xuống bể. Jane vẫn không chịu nhìn nhận ông một cách đúng mực, luôn cảm thấy xấu hổ khi phải sống với ông. Có lẽ người xem cảm thấy tức giận với Jane vì thái độ vô lễ, hỗn xược của cô đối với cha mẹ nhưng thực sự thật khó nói khi ngay chính bản thân Jane đang trải qua thời kì “khủng hoảng” của tuổi niên thiếu. Cô không thể chia sẻ những khó khăn của mình với bất kì ai, đặc biệt là với cha mẹ cô. Carolyn thì nông cạn đến mức quá quắt, bà ta THÀ GIỮ TẤM SÔ-PHA CỦA MÌNH SẠCH HƠN LÀ CỨU VÃN CUỘC HÔN NHÂN khi Lester cố gắng chia sẻ tình cảm với bà. “Đây chỉ là tấm sô-pha thôi mà. ĐÂY KHÔNG PHẢI LÀ CUỘC SỐNG, TẤT CẢ CHỈ LÀ VẬT CHẤT MÀ THÔI !”- Lester đã tức giận hét vào Carolyn như vậy, đủ chứng minh cuộc hôn nhân đã hoàn toàn chấm dứt.

Bạn sẽ cảm thấy chán ghét và coi khinh SỰ ĐẠO ĐỨC GIẢ được lột tả một cách tinh tế trong “American beauty”. Carolyn ghê tởm khi thấy Lester thủ d*m mà bà lại ngoại tình với tên buôn bán bất động sản Buddy Kane. Trong khi đó, Lester không hề có quan hệ với bất kì người phụ nữ nào. Giấc mộng của ông về Angela khiến ta như lạc vào cõi thần tiên: Angela khỏa thân, được che phủ bởi những cánh hoa, bao quanh là một rừng hoa hồng đỏ rực. Tình cảm Lester dành cho Angela không phải hoàn toàn là về vấn đề xác thịt mà tình cảm tâm hồn : Angela gợi nhớ cho ông sự mãnh liệt, đam mê, đầy sức sống thời tuổi trẻ.

Số phận các nhân vật trong “American beauty” đã thực sự thay đổi vào đêm cuối cùng đầy nghiệt ngã của cuộc đời Lester. Frank Fitts, sau khi lầm tưởng rằng con mình có mối quan hệ đồng tính luyến ái với Lester đã thẳng tay đánh đuổi Ricky. Đây cũng chính là hành động cho thấy CON NGƯỜI TA NÔNG NỔI, VỘI VÃ KẾT ÁN AI ĐÓ BAO NHIÊU KHI CHỈ NHÌN THẤY MỘT PHẦN CỦA SỰ VIỆC. Bản chất ham muốn tình dục của ông đã dâng trào lên mạnh mẽ, đến mức không thể ghìm nén được nữa. Sự thật mới phũ phàng, mỉa mai làm sao: FRANK KHÔNG PHẢI LÀ NGƯỜI CĂM SỢ ĐỒNG TÍNH LUYẾN ÁI. ÔNG CHÍNH LÀ MỘT NGƯỜI ĐỒNG TÍNH! Ông đã giết Lester vì Lester là người duy nhất biết sự thực, ÔNG KHÔNG THỂ CHỊU ĐƯỢC DƯ LUẬN VÀ CON MẮT NGƯỜI ĐỜI VỚI ÔNG KHI BÍ MẬT BỊ TIẾT LỘ RA.Và còn Angela nữa. Mọi người lầm tưởng rằng cô là một đứa con gái hư đốn, chuyên lang chạ hết người này đến người khác, SỰ THỰC ANGELA LÀ GÁI CÒN TRINH. Carolyn vốn dĩ là một phụ nữ mạnh mẽ nhưng đã khóc òa như một đứa trẻ: “Tôi không thể chấp nhận làm nạn nhân”(I refuse to be a victim). Carolyn thực sự vẫn còn yêu Lester, HÀNH ĐỘNG RÚT SÚNG TOAN GIẾT CHỒNG CỦA BÀ CHỈ LÀ BỘC PHÁT NHẤT THỜI ĐỂ GIẢI TOẢ NỖI CẮN RỨT LƯƠNG TÂM NHỮNG LỖI LẦM BẦ ĐÃ GÂY RA. Carolyn đã đau đớn ôm lấy những bộ quần áo của Lester, quỵ ngã sau cái chết của ông.

Đêm cuối cùng của cuộc đời Lester, ông đã kịp nhìn nhận ra hai điều : sự thật và vẻ đẹp cuộc đời. Khi Lester biết Angela vẫn là gái trinh, ông không dám đụng chạm, tổn thương tới cô vì ông biết rằng : PHỤ NỮ KHÔNG BAO GIỜ QUÊN CẢM GIÁC LẦN ÂN ÁI ĐẦU TIÊN. Ông muốn cô làm chuyện đó với một người đàn ông khác tốt và xứng đáng hơn ông. Trước khi bị bắn chết bởi phát súng oan khốc của Frank, Lester đã rạng ngời hạnh phúc ngắm nhìn bức ảnh gia đình ông 10 năm về trước. Đối với Lester, MỘT GIÂY TRƯỚC KHI CHẾT LÀ GIÂY PHÚT QUAN TRỌNG NHẤT TRONG CUỘC ĐỜI, NÓ KÉO DÀI MÃI MÃI. ÔNG CHỈ NHỚ NHỮNG ĐIỀU ĐẸP ĐẼ: tuổi thơ hồn nhiên của ông, bà nội, chiếc xe của ông chú Tony, Jane và Carolyn. Lester nhận ra rằng TRÊN ĐỜI CÓ VÔ VÀN VẺ ĐẸP MÀ DƯỜNG NHƯ ÔNG KHÔNG THỂ CẢM NHẬN HẾT ĐƯỢC, TRÁI TIM ÔNG NHƯ MUỐN VỠ OÀ RA. Khuôn mặt của Lester của Lester vẫn phảng phất nụ cười mãn nguyện. CÓ THỂ LESTER ĐÃ ĐÁNH MẤT TẤT CẢ NHƯNG HƠN BAO GIỜ HẾT, ÔNG ĐÃ ĐƯỢC TỰ DO VÀ KHÔNG CÒN LÀ KẺ THUA CUỘC NỮA.

Cái chết của Lester chính là kết quả sự tàn nhẫn của xã hội đối với những ai dám phá vỡ luật lệ hà khắc nó đã đặt ra. XÃ HỘI ĐEO TRONG MÌNH MỘT CHIẾC MẶT NẠ CHẮC CHẮN MÀ AI CÓ Ý ĐỊNH MUỐN CỞI BỎ NÓ SẼ BỊ TRỪNG PHẠT NẶNG NỀ. Thực sự, cuối cùng Lester đã phải trả một cái giá quá đắt, chiếc mặt nạ bị lột bỏ và VẺ ĐẸP CỦA CUỘC SỐNG, TỰ DO, XÚC CẢM, ĐAM MÊ, CỦA NHỮNG THỨ BÌNH DỊ NHẤT ĐƯỢC KHÁM PHÁ.

“American beauty” sẽ khiến bạn phải suy ngẫm về cuộc sống, về nhũng việc bạn đã, đang và sẽ làm. HÃY NHÌN MỌI THỨ MỘT CÁCH SÂU SẮC HƠN (LOOK CLOSER). “You have no idea what I’m talking about, I’m sure. But don’t worry.You will someday”-tôi chắc chắn rằng bạn không hiểu tôi nói gì. Nhưng đừng lo. Một ngày nào đó bạn sẽ hiểu-Lester đã nói những lời cuối cùng như vậy. PHẢI, MỘT NGÀY NÀO ĐÓ, BẠN SẼ HIỂU…