MB Teller - the stories once told

Một vài người cho rằng sự ra đời của phim màu là một sự cải tiến đáng kể cho nền điện ảnh thế giới sau thời kì của phim đen trắng.Nó sẽ giết chết phim đen trắng ? Hãy suy nghĩ và cân nhắc lại trước khi đưa ra lời nhận xét này! Hãy nhìn lên danh sách các phim hay nhất mọi thời đại ở bất kì đâu, bạn sẽ thấy phần lớn các phim đen trắng đứng trong 10 hạng đầu: CITIZEN KANE,CASABLANCA, 81/2, BICYCLE THIEF, SEVEN SAMURAI, SCHINDLER’S LIST, RAGING BULL… Những bộ phim này sẽ ra sao nếu được làm bằng phim màu ? Sẽ hay hơn, đẹp hơn, hiệu quả hơn ? Câu trả lời sẽ là KHÔNG ! Thật khó có thể tưởng tượng thông qua hình ảnh trong một bộ phim màu, vì nó thật với ngoài đời quá, những hình ảnh đó đã quen thuộc với chúng ta trong đời sống hàng ngày. Nhưng với một bộ phim đen trắng bạn có thể tha hồ mơ mộng, thêm vào màu sắc của trí tưởng tượng …

Phải công nhận là phim màu có những nét tiên tiến vượt trội hơn so với phim đen trắng, nhưng không phải “Màu” nào cũng có thể chuyển tải hiệu quả hơn “Đen & Trắng”. Một nhà làm phim có thể chọn “Đen & Trắng”, vì đối với họ, nó có một sắc màu riêng trong bộ phim mà họ muốn tạo ra. Steven Spielberg là một ví dụ, ông đã chọn “Đen & Trắng” cho bộ phim SCHINDLER’S LIST (1993) của mình. Đối với ông đó là cách tốt nhất, hiệu quả nhất, để chuyển tải cho nguời xem sự khắc nghiệt, ảm đạm đến rợn người ở Áo trong Thế chiến lần hai. Hãy xem mùa đông tuyết trắng, đoàn người Do thái không một mảnh vải che thân… tất cả …tất cả đều trên nền đen trắng ảm đạm … SCHINDLER’S LIST là bộ phim trắng đen sau một phần tư thế kỉ mang về Giải OSCAR Quay phim đẹp nhất và nhà quay phim Janus Kaminski vinh dự được nhận giải này.

Làm sao ta có thể quên được hình ảnh Ingrid Bergman ngồi nghe bản nhạc As Time Goes By qua sự thể hiện của Sam trong Casablanca.

Ilsa Lund: Play it, Sam. Play “As Time Goes By” ….

Sam: Oh, I can’t remember it, Miss Elsa. I’m a little rusty on it.

Ilsa Lund: I’ll hum it for you. Da-dy-da-dy-da-dum, da-dy-da-dee-da-dum… Sing it, Sam.

Sam: You must remember this / A kiss is still a kiss / A sigh is just a sigh / The fundamental things apply / As time goes by. / And when two lovers woo, / They still say, “I love you” / On that you can rely / No matter what the future brings…

RickBlaine: Sam, I thought I told you never to play.

Ghi nhớ mãi mãi cảnh này… thật lãng mạn ! Trông Ingrid Bergman mới xinh đẹp làm sao, Humrey Bogard rất phong độ trong bộ vest trắng. Phải qua hình ảnh “Đen & Trắng” mọi người mới có thể tha hồ mà tưởng tượng về bộ phim, nếu là hình ảnh “Màu” chắc chắn sẽ không còn sự lãng mạn vốn có của bộ phim kinh điển này ….

Thử tìm hiểu qua thể loại Horror xem sao, nhiều người sẽ tự hỏi một bộ phim Horror mà là đen trắng thì còn gì là hay nữa ? Nhầm rồi ! Qua bàn tay phù thuỷ của Sir Alfred Hitchcock, bộ phim PSYCHO kinh điển đã được làm ra đó sao ? Cảnh trong bồn tắm của Janet Leigh đã mất đến một tuần để quay. Ngốn 70 cảnh và 57 lần biên tập mới có thể tạo ra tính kinh điển trong cảnh quay này. Con dao chưa chạm vào người Janet, vì là phim đen trắng nên ta không nhìn được màu máu, thay vào đó Alfred đã dùng nước chocolat, mặc dù vậy, nó vẫn tạo được một cảm giác ớn lạnh, làm cho người ta không dám bước vào buông tắm nữa !

Một bộ phim tình cảm khác, vào nãm 1979, khi mà phim màu đã quá quen thuộc với mọi người thì Woody Allen vẫn quyết tâm làm một bộ phim đen trắng : MANHATTAN ! Hãy xem phim này để thấy được “Đen & Trắng” đã làm được điều mà phim màu không thể làm được. Hình ảnh Woody Allen cùng Diana Keaton ngồi trên chiếc ghế trông ra cây cầu như một bức ảnh nghệ thuật, nó được xem như một hình ảnh lãng mạn nhất trong lịch sử thế giới điện ảnh …

Châu Á có Akira Kurosawa ! Đạo diễn tài năng này mang đến cho người xem một kiệt tác nghệ thuật: SEVEN SAMURAI. Bộ phim nói về 7 Võ sĩ đạo bảo vệ một ngôi làng Nhật Bản chống lại 40 tên cướp ở thế kỉ 16. Suốt hơn 3 giờ đồng hồ với những pha hành động dữ dội, bộ phim trở thành bất hủ. Say này, các nhà làm phim bắt chước, làm lại nhưng chưa có bộ phim nào vươn tới tầm cao như SEVEN SAMURAI. Phim thể hiện rõ nhất theo phong cách này là The Magnificent Seven . SEVEN SAMURAI là một minh chứng hùng hồn cho thể loại “Đen & Trắng” .

Còn rất rất nhiều bộ phim đen trắng nổi tiếng khác như Battleship Potemkin (1925), Apartment(1960), From here to Enternity(1953), Bicycle Thief(1949), The Longest Day(1962)…

Các nhà làm phim nổi tiếng trong thể loại đen trắng là Charlie Chaplin (hầu hết phim của ông là phim trắng đen) Federico Fellini (đạo diễn người Ý này cũng toàn làm phim trắng đen). Martin Scorsess thì có Raging Bull ; Stanley Kubrick có Dr Strangelove or How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964), …

Phải chăng trong thể loaị phim đen trắng, đạo diễn sẽ kiểm soát được tốt nhất sắc độ của các khuôn hình ? Và vì thế, phim “Đen & Trắng” thường là những bộ phim đẹp ?