MB Teller - the stories once told

TTO – Chiều 2-6-2005, sau buổi sáng ra mắt phim Mùa len trâu tại Cinebox, một cuộc hội thảo xoay quanh kinh nghiệm và triển vọng thành công quốc tế trong việc hợp tác làm phim đã diễn ra tại IDECAF.

Buổi tọa đàm có sự có mặt của đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh, các đối tác nước ngoài đã cùng thực hiện Mùa len trâu, nhà văn Sơn Nam cùng nhiều người trong giới làm phim và khán giả hâm mộ.

Những câu hỏi xoay quanh buổi tọa đàm chỉ dừng ở mức độ giao lưu, tìm hiểu về phim Mùa len trâu hơn là xoáy vào chủ đề chính đặt ra của cuộc hội thảo nhưng qua đó, cho thấy sự quan tâm đặc biệt của khán giả dành cho bộ phim VN hợp tác với nước ngoài đã đoạt 4 giải thưởng quốc tế này. TTO lược ghi buổi tọa đàm:

Yếu tố thành công: đồng thuận và đam mê

* Mùa len trâu được quay trong khoảng thời gian nào? Ẩn dụ của nước trong Mùa len trâu?

– Đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh: Mùa len trâu được quay từ tháng 9 đến tháng 12-2003, tác phẩm ra đời từ ấn tượng sâu đậm của tôi về tác phẩm Hương rừng Cà Mau của nhà văn Sơn Nam, đặc biệt là với hai truyện ngắn Mùa len trâu và Một cuộc bể dâu. Bàng bạc trong tác phẩm Hương rừng Cà Mau là ý chí phấn đấu của con người sống trên vùng nước nổi.

Theo tôi, một tác phẩm nghệ thuật cần một biểu tượng vượt ra ngoài những ý nghĩa quen thuộc và hình ảnh NƯỚC trong phim Mùa len trâu cố gắng làm được điều đó. Nước không chỉ là biểu tượng của sự trong sạch mà trong phim này, đó là hình ảnh của sự mục ruỗng. Mùa len trâu được phát triển theo chiều hướng nước là một biểu tượng hỗn hợp cho sự sống và cả cái chết – hai chiều hướng không thể phân chia được.

* Rất nhiều người vẫn chưa hiểu rõ từ “len” trong “mùa len trâu”. Xin nhà văn Sơn Nam giải thích thêm về chữ “len”.

– Nhà văn Sơn Nam: “Len” là từ dùng theo tiếng Khơmer. “Len” nghĩa là “để cho nó đi tự do”. Mùa nước lụt, trâu phải đi đến vùng núi cao, những nơi có cỏ ăn, ở lại là chết đói. Những gia đình có trâu phải mướn người đưa trâu đi, nếu không có tiền thì cho con cái mình đi giữ trâu và đây cũng là dịp những đứa trẻ trở thành người lớn từ những điều chúng học được qua một mùa len trâu.

Thật là may mắn khi đạo diễn Nghiêm Minh đã mướn được 350 con trâu để quay phim này. Với sự có mặt của bộ phim, bản thân tôi đã cảm thấy như trả được món nợ tinh thần cho người dân đồng bằng sông Cửu Long. Tôi hy vọng phim được phát hành rộng rãi, in sang video và bán với giá rẻ cho người dân “miệt dưới” được xem.

* Xuất thân là một nhà vật lý, lại đang sinh sống ở nước ngoài, động lực nào khiến đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh bắt tay thực hiện bộ phim đầu tay về văn hóa Nam bộ mà ngay cả nhiều người VN còn chưa biết đến. Ông đã chuyển tải được bao nhiêu phần trăm tình thần của tác phẩm Hương rừng Cà Mau vào tác phẩm điện ảnh này?

– ĐD Nguyễn Võ Nghiêm Minh: Có lẽ điện ảnh là một giấc mơ đã nằm trong tiềm thức. Thuở tôi còn nhỏ, nhà tôi có quản lý một rạp chiếu bóng nhỏ. Tôi thường trốn vào đó xem phim để giải thoát mình khỏi những cảnh tượng bạo lực của chiến tranh nhưng đồng thời sự lẩn trốn đó mở ra cho tôi cánh cửa nhìn ra thế giới bên ngoài qua các bộ phim mà tôi xem được.

Tôi đã quyết định giảm bớt những hoạt động trong ngành vật lý, đi học về điện ảnh và viết kịch bản bộ phim này. Sau khi thực hiện xong bộ phim, có một khoảng trống lớn trong tâm hồn nhưng tôi cũng cảm thấy thỏa mãn. Tôi là người sống hướng về tương lai nhiều hơn, tôi ít đặt câu hỏi ngược lại cho quá khứ. Kịch bản Mùa len trâu không phải được chuyển thể mà là lấy cảm hứng từ Hương rừng Cà Mau. Một tác phẩm nghệ thuật – văn học hay điện ảnh vượt ra ngoài sự đo lường, không thể so sánh được.

* Xin các ông cho biết khó khăn chính khi hợp tác làm phim? Yếu tố quan trọng nhất để có sự hợp tác thành công?

– Ông Olivier Dubois: Đó là vấn đề sử dụng nguồn tài chính như thế nào. Chìa khóa thành công của phim là sự đồng thuận của các phía đối tác.

– ĐD Nguyễn Võ Nghiêm Minh: Yếu tố quan trọng là những người thực hiện cùng mang niềm đam mê làm phim cho đến cùng và có sự tin tưởng lẫn nhau.

Phát hành tại VN: mới cũng chỉ là… lời hứa

* Xin hỏi về “quốc tịch” chính xác của bộ phim? Sự thành công của phim mang tính cá nhân hay quốc gia?

– Ông Lê Đức Tiến – Giám đốc Hãng phim Giải Phóng: Trong hợp đồng ký với các nhà sản xuất, phim mang quốc tịch VN. Phim tham dự các LHP quốc tế đều được sự cho phép của Bộ Văn hóa thông tin VN. Tuy nhiên, bản quyền phim không chỉ của VN mà còn của các nhà sản xuất đã bỏ vốn làm phim. Trên thực tế thì phim có thể mang hai quốc tịch VN và Pháp. Tặng thưởng dành cho phim là vinh dự cho cả 3 quốc gia VN, Pháp và Bỉ.

* Kết quả phát hành tại Pháp của phim Mùa len trâu?

– Ông Xavier Hirigoyen: Phim đã được trình chiếu trong khoảng 100 thành phố lớn nhỏ khác nhau của Pháp. Đó là một con số đáng vui mừng vì không dễ dàng gì để có được thành công như vậy, khi mà mỗi tháng các rạp chỉ chọn 5 phim chiếu thử trong tổng số 60 phim. Trước khi chiếu phim tại một thành phố nào của Pháp, chúng tôi đều tiếp xúc trước với Hiệp hội người Việt ở thành phố đó và vì vậy, phim chiếu ở đâu cũng được sự đón nhận của một cộng đồng người Việt.

Tại Mỹ, phim cũng đã được công chiếu trên 20 thành phố.

* Báo chí từng đưa tin Mùa len trâu sẽ được phát hành vào tháng 4 rồi tháng 6 nhưng đến nay khán giả VN thực sự vẫn chưa được xem phim này. Sáng nay (2-6), ông Lê Đức Tiến có cho biết phim Mùa len trâu sẽ được phát hành vào tháng 7 hoặc tháng 8 nhưng chính xác là khi nào?

– Ông Lê Đức Tiến: Đến tháng 8-2004, phim Mùa len trâu mới hoàn thành và bản duy nhất sau đó được chiếu tại LHPVN lần thứ 14. Bản này thuộc bản quyền Cục điện ảnh. Hãng phim giải phóng làm bản copy và cũng đã chiếu một số buổi theo hợp đồng cho các sinh viên và những người quan tâm đến điện ảnh. Các rạp ở TP.HCM đều kín phim chiếu từ đây đến 2-9. Nhưng chúng tôi sẽ đôn đốc bộ phận phát hành để phim đến được với công chúng càng sớm càng tốt, phát hành sớm cũng sẽ có hiệu quả hơn về mặt kinh tế.

Ảnh (L.TH.): Từ trái qua: đối tác phía Pháp Xavier Hirigoyen, đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh, nhà văn Sơn Nam và Giám đốc Hãng phim Giải Phóng Lê Đức Tiến tại buổi tọa đàm chiều 2-6.

L.TH. ghi

Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=81702&ChannelID=10