Tên thật: James Maitland Stewart.
Biệt danh: Jimmy Stewart.
Chiều cao: 1m92.
Là một trong các diễn viên đáng yêu nhất của nước Mỹ, James Stewart không chỉ là diễn viên mà còn là thần tượng văn hóa .
Sinh ngày 28.5.1908 tại Indiana, Pennsylvania.
Thời trẻ mê trở thành kiến trúc sư, James Stewart ở lại Princeton học kiến trúc để đeo đuổi mục tiêu của mình, nhưng sau khi tốt nghiệp năm 1932, ông bị bạn học Joshua Logan dụ tham gia nhóm kịch University Players mới thành lập ở Massachusetts. Tại đây ông gặp diễn viên Henry Fonda (hai người trở thành bạn chí cốt sau này) và Margaret Sullavan. Đóng kịch tại Broadway một thời gian, năm 1935, James đóng bộ phim đầu tay Important news do MGM sản xuất. Sau bộ phim ngắn này là bộ phim hàiThe murder man (vai phóng viên Shorty) và vài phim như Wife and secretary, Small town girl, After the thin man cũng do MGM sản xuất với các vai phụ. Năm 1936, hãng Universal mượn ông từ MGM để đóng vai chính trong phim Next time we love với Margaret Sullavan, cô bạn cũ. Trở lại MGM, James xuất hiện trong các bộ phim như Speed (vai chính) rồi Born to dance. Sau bộ phim này, ông trở thành ngôi sao Hollywood như là một hiện tượng và được nhiều hãng phim mời chào. Sau bộ phim Seventh heaven, James tiếp tục thành công với The last gangster, Navy blue, God (1937), You cant take it with you (1938, phim đọat giải Oscar phim hay nhất do Frank Capra đạo diễn và Jean Arthur, Lionel Barrymore đóng vai chính). Capra còn mời ông tham gia các bộ phim như Mr Smith goes to Washington (1939) (ông đóng vai thượng nghị sĩ trẻ) rất thành công về mặt doanh thu và mang về cho James đề cử Oscar đầu tiên. Cũng năm này, ông xuất hiện bên cạnh cô đào Marlene Dietrich trong Destry rides again rồi với Carold Lombard trong Made for each other, với Claudette Lolbert trong bộ phim hài Its a wonderful world, với Margaret Sullavan trong The shop around the corner và The mortal storm. Năm 1940, James đọat Oscar với vai diễn trong The Philadelphia story (vai nhà báo đem lòng yêu nhân vật do Katharine Hepburn đóng).
Từ năm 1941, những bộ phim như Come live with me có James tham gia không gây ấn tượng bằng các bộ phim trước .Thế chiến thứ hai diễn ra nên ông phải vào quân đội và leo từ cấp bậc binh nhì lên đại tá không quân, tham gia nhiều điệp vụ (bay) trong lãnh thổ kẻ thù và đọat nhiều huy chương (sau chiến tranh James tiếp tục ở lại không lực một thời gian dài và ngoi lên cấp hàm Thiếu tướng lực lượng dự bị trước khi về hưu năm 1968).
Năm 1946, trở lại Hollywood, James tiếp tục cộng tác với Frank Capra và được đề cử Oscar cho vai diễn trong Its a wonderful life. Sau đó ông cố đa dạng hóa vai diễn của mình qua các bộ phim như Rope (1948) do Hitchcock đạo diễn, The stratton story (1949, vai một cầu thủ tật nguyền), Broken Arrow (1950) và Harvey (1950) (ông nhận được một đề cử Oscar với phim này). Thời gian này ông được hãng Universal dành cho nhiều ưu đãi về chia lợi nhuận. Thập niên 50, James tham gia nhiều bộ phim cao bồi Viễn Tây. Ông đóng nhiều phim với đạo diễn Anthony Mann như Bend of the river (1952), Thunder bay (1953), The naked spur (1953), The man from laramie, The far country (1955). Năm 1952, ông có một vai đáng nhớ trong bộ phim The greatest show on earth của đạo diễn Cecile B. DeMille. Sau đó là 3 phim của Hitchcock: Rear window (1954), The man who knew too much (1956, làm lại từ bộ phim cùng tên sản xuất năm 1934) và Vertigo (1958) (đây là bộ phim hay nhất ông hợp tác với Hitchcock và Kim Novak). Atomy of a murder (1959) là bộ phim kết thúc một thập niên lao động miệt mài của James trước khi bước qua thập niên 60 với hai bộ phim Viễn Tây xuất sắc của đạo diễn John Ford Two rode together (1961) và The man who shot liberty valance (1962). Không thể vượt qua chính mình James còn đi lùi trong các bộ phim sau đó như The rare breed (1966), Firecreek (1968), Aiport77 (1977), The big sleep và The magic of lassie (1978). Chỉ có hai ngọai lệ là Flight of the phoenix (1966) và The shootist (1976, đóng chung với ngôi sao phim cao bồi John Wayne).
Ngòai việc đóng phim nhựa, James còn tham gia các bộ phim truyền hình từ 1950 (phim nhiều tập The six shooter). Năm 1983, James đóng chung với diễn viên lão làng Bette Davis trong Right of way. Sau đó ông xuất hiện trong nhiều bộ phim tài liệu của Hollywood.
James mất ngày 2.7.1997. Trong suốt sự nghiệp của mình ông xuất hiện trong 113 phim.
Những điểm đặc biệt về James Stewart:
-Chơi đựơc đàn Accordion.
-Năm 1940 khi đọat giải Oscar nam chính trong phim Philadelphia Story, James tặng tượng Oscar cho người cha và cha ông đã lưu giữ nó tại cửa hiệu của mình suốt 25 năm.
-Chữ Philadelphia trên tượng Oscar mà James nhận được năm 1941 với phim The Philadelphia story (1940) bị viết sai lỗi chính tả. Trớ trêu thay tượng Oscar được đặt ở trên cửa sổ của tiệm cha ông nằm ở đường Philadelphia, Indiana, Pennsylvania.
-Ông là ngôi sao điện ảnh đầu tiên tham gia phục vụ chiến tranh thế giới II, tham gia trước sự kiện cảng Trân Châu bị đánh bom một năm. Lúc đầu ông bị từ chối nhận vào không quân vì thiếu 5 pounds so với yêu cầu là 148 pounds nhưng ông nói với người tuyển quân là lờ đi việc sát hạch.
-Khi phục vụ trong lực lượng không quân với chức vị là sĩ quan và phi công trong Thế chiến thứ hai, một trong những trung sĩ trong đơn vị của ông là Walter Matthau (đây cũng là một diễn viên).
-Khi tham gia Thế chiến thứ hai, James mang theo lá thư của cha hằng ngày cho đến ngày chiến tranh kết thúc.
-James là diễn viên có cấp hàm cao nhất trong quân đội Mỹ. Lúc chưa vào lính ông là hướng đạo sinh có cấp hàm cao nhất Indiana.
-Ông không học diễn xuất qua trường lớp mà qua thực tế, ông khuyên giới trẻ nên học qua thực tiễn hơn là chỉ bám vào sách vở.
-Năm 1949 ông kết hôn với Gloria Hatrick Mcleain và sống chung cho đến ngày bà mất (1994).
-James có một con trai chết trong chiến tranh Việt Nam.
-Ngoài hai con gái song sinh có với James là Kelly và Judy, Gloria còn hai con trai riêng với chồng trước là Ronald và Micheal nhưng họ coi James như cha ruột.
-James đóng chung với vợ Gloria và hai con gái song sinh trong phim Password (1961).
-Mức lương cao nhất của ông là 600000 đôla cho bộ phim Winchester73 (1950).
-Ông là người đầu tiên được Alfred Hitchcock chọn vào vai chính trong North by northwest (1959). Vai này về sau được giao cho Cary Grant.
-Năm 1980, Viện Phim Mỹ (AFI) tặng ông giải thành tựu sự nghiệp.
-Ngày 20.5.1995, tại Indiana khánh thành viện bảo tàng James Stewart.
-Tổng thống Mỹ Harry Truman ao ước có một đứa con can đảm như James.
-Khi ông chết vào năm 1997, hơn 3000 người (hầu hết là những người trong ngành giải trí Hollywood) đã đến dự đám tang của ông.
-Tháng 10.1997 ông được tạp chí Empire (Anh) bình chọn ở vị trí thứ 10 trong Top 100 ngôi sao điện ảnh mọi thời đại.
-Năm 1999, tạp chí Entertainment Weekly bầu chọn ông là nam diễn viên phim kinh điển xuất sắc nhất thế kỉ 20.
Tổng hợp từ [http://www.imdb.com], TGĐA7(02) và 9(03) bởi Poco.
2003-2023