Film về người lính thời kháng chiến chống Pháp

Cho đến hôm nay, chiến tranh và người lính vẫn là những mảng đề tài lớn mà văn hoá nghệ thuật, trong đó có film truyện, phải lưu tâm tới.

Sự lưu tâm này không chỉ dừng lại ở ý nghĩa “uống nước nhớ nguồn”, hàm ơn những người đi trước, mà còn là nhu cầu thiết thân của mỗi loại hình nghệ thuật trong bước đường phát triển đa dạng và phong phú của mình.

Hơn nữa, dù chiến tranh trực diện đã qua đi , song nó- với nhân vật chính là người lính- vẫn là những chất liệu chủ yếu tạo nên hình tượng nhân vật, ý tưởng, cốt truyện và bối cảnh của không ít film truyện thời kì đổi mới.Do đó, tìm hiểu hình tượng người lính trong film truyện Việt Nam hôm qua, hôm nay, dù chỉ ở đôi nét chấm phá, chính là 1 cách biểu hiện sự hàm ơn đối với những anh bộ đội cụ Hồ.

Có thể nói, ngay từ khi mới ra đời, điện ảnh film truyện Việt Nam đã chú ý tới đề tài người lính ở những khía cạnh khác nhau của đời sống thường nhật và đời sống chiến tranh.

Ngay từ bộ film truyện đầu tiên ( Chung 1 dòng sông –1959) đề tài người lính ( công an) đã xuất hiện, mở đầu cho việc thể hiện đa dạng và phong phú hình tượng người lính trên film ảnh những năm về sau.Và cuộc chiến tranh vệ quốc 30 năm trường đã là chất liệu quí giá để xây dựng, trên màn hình, cuộc sống bình dị nhưng không kém phức tạp của những người lính ở các chiến trường, các binh chủng, người có thật trong lịch sử, người đựơc hư cấu dựa trên những hình mẫu thực trong cuộc sống.

Hình ảnh anh tiểu đội trưởng La khi tặng người dân vùng tạm chiếm bộ quần áo mà anh định gửi về quê biếu m&#7865 Vật kỉ niệm- 1960) ; 1 trung dội trưởng Dũng đang hăng say chiến đấu ở mặt trận thì bị điều về phụ trách 1 đoàn dân công tải đạn, tuy không vui, song vẫn bắt tay vào công việc mới với tinh thần trách nhiệm cao (Lửa trung tuyến – 1961) ; 1 anh bộ đội trẻ Việt Nam được lệnh giải 1 tên tù binh Pháp về hậu phương và thể hiện chính sách nhân đạo của ta với tù binh ( Hai người lính – 1962)… là những nét phác đầu tiên, bình dị mà chân thực về người lính, có thể bắt gặp ở bất cứ đâu trên đất nước Việt Nam thời kháng Pháp.

Từ những nét phác ấy, chỉ 2 năm sau, film truyện Việt Nam đã tạo được 1 mốc mới trong xây dựng hình tượng người lính ( Người chiến sĩ trẻ – 1964) mà nhân vật chính là 1 người có thật trong lịch sử, anh hùng quân đội nhân dân Việt Nam Cù Chính Lan .Cuộc sống của nhân vật này hay nói khác đi, hình tượng người lính trong film đã bắt đầu đa dạng hơn, nhiều chiều hơn.Người lính trẻ ấy đi nhận nhiệm vụ chiến đấu, giữa đường mưu trí bắt được lính Pháp, nhưng về đơn vị lại được giao làm… anh nuôi.Thắc mắc nhưng anh vẫn làm tròn nhiệm vụ. Được điều làm tiểu đội trưởng, va chạm với Hừng “liều”, dùng đạo đức và tình cảm để cảm hoá, trong chiến đấu ; dũng cảm dùng lựu đạn phá xe tăng giặc…

Người lính bấy giờ không chỉ chiến đấu mà còn thể hiện tính cách trong cuộc sống thường nhật, thể hiện hình tượng người anh hùng hết sức bình thường, bình dị, miêu tả sự hi sinh nhưng không bi lụy … Cùng với nhân vật Lục ( Lá cờ chuẩn – 1965) và trinh sát viên Phương ( Biển lửa – 1966)… các mẫu nhân vật mà film truỵện xây dựng từ thực tiễn chiến tranh đã khẳng định sự xuất hiện vững vàng của hình tượng người lính trong bước đường đầu của chiến tranh vệ quốc.

Trong giai đoạn hình thành film truyện ( 1959- 1965), trong tổng số 18 film được làm có tới 12 film về đề tài người lính và chiến tranh.Tỉ lệ này cho thấy sự quan tâm đến đề tài người lính cũng như phản ánh tâm lý, nguyện vọng của người nghệ sĩ và nhân dân cả nước khi đó : tập trung giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước mà người lính là hình tượng tiêu biểu.Rất nhiều nhân vật trong số các hình tượng tiêu biểu này cho đến nay vẫn tồn tại trong kí ức nhiều thế hệ. Đó là trung đội trưởng Dũng ( Lửa trung tuyến), Cù Chính Lan ( Người chiến sĩ trẻ), Việt ( Trên vĩ tuyến 17)…