21 Grams – Một mạng người

Bài viết của athospk

Có linh hồn hay không ? Linh hồn nếu có thì trông như thế nào ? Có được thể xác phàm tục này coi ra cái kí lô gam nào hông ? Những câu hỏi duy tâm như vậy tưởng chừng như chỉ bó hẹp trong địa hạt triết học. Tuy vậy, chúng đã quày quả băng mình vượt đến chỗ tháp ngà khoa học, để các nhà vật lý trầm ngâm một bài toán tưởng chừng như rất buồn cười : linh hồn nặng bao nhiêu ? Có gì đâu, vật lý lượng tử hay phương trình Einstein trở nên dao mổ lợn, trong khi việc giết gà chỉ bao gồm chuyện cân một cơ thể trước và ngay sau thời điểm trút hơi thở cuối cùng, lúc linh hồn rời bỏ thể xác ; thật kì diệu, khối lượng mất đi chính là 21 grams. Nếu ta vẫn khư khư cái xác tín có từ thời trung cổ (rằng có tồn tại cái gọi là linh hồn), thì phần định lượng này hoàn toàn được xem là « có cơ sở khoa học » Này nhé, hễ có khối lượng, tức đó là một dạng vật chất ; hễ đã là vật chất thì làm sao nghi ngờ sự tồn tại của nó nữa, câu hỏi siêu hình được sức mạnh của lý tính và thực nghiệm trả lời một cách viên mãn. Còn nghi ngờ à, có bác vật lý gia nọ để kiểm chứng, đã mạnh dạn mời một bà đồng vào, bỏ lên cân, mượn bà làm phép xuất thần, thì đúng thật là bà ấy có sụt đi vài chục gờ-ram tinh tuý.

Chuyện phim của 21 grams có lẽ cũng khó tin như thí nghiệm vừa kể. Một người chồng suy tim (Sean Penn), chỉ còn thoi thóp chờ tử thần, hai vợ chồng chưa có được với nhau mụn con nào. Một tên côn đồ hoàn lương (Benicio Del Toro), lái xe tải kiếm chút cháo, mộ đạo đến tâm thần. Một người vợ trẻ (Naomi Watt) có hai đứa con kháu khỉnh. Ba mảnh đời tưởng chừng như không bao giờ gặp gỡ, một ngày nọ đã đâm sầm vào nhau. Hay chính xác hơn là cái xe tải của tay anh chị đã đâm sầm vào ông chồng và hai đứa trẻ tội nghiệp, cướp mất tính mạng của cả ba, và mang lại sự sống cho người chỉ còn chờ đợi có được một quả tim khoẻ mạnh. Khổ thay, cũng giống như chuyện tâm linh được nhìn dưới con mắt khoa học , 21 grams nhìn nhận tình yêu có một cội nguồn vật chất là quả tim, « thay tim » phải hiểu và nên hiểu theo cả hai nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Trái tim của gã đang hấp hối được thay bằng trái tim của người chồng xấu số, tự nhiên trở thành một ca «hồn Trương Ba da hàng thịt» hi hữu của Hollywood, gã chỉ thương người mà trái tim gã đã từng thương yêu ấp ủ ở kiếp trước, và nàng cũng cảm thấy quyến luyến cái con người lạ mặt nhưng có một cái gì đó thân quen xao xuyến, cho đến một ngày, sự thật được hé lộ. Rồi dằn vặt, rồi trả thù, rồi cũng hư vô…

Sean Penn, mới đây giành được một giải Oscar nhờ phim Mystic Rivers lên án xã hội Mỹ đen tối, bạo lực, thủ vai người được cho tim một cách sống thực tới mức ray rứt người xem. Hoàn cảnh của anh thật cá biệt, mâu thuẫn của anh không phải ai cũng được dịp trải nghiệm qua, nhưng nỗi đau của anh được thể hiện trọn vẹn và gần gũi tới mức ta có cảm tưởng chỉ cần mở cửa bước ra hàng hiên là bắt gặp được một con người đau đớn và u uẩn như thế.

Benicio Del Toro, anh diễn viên người Puerto Rico từng đoạt Oscar trong phim The Usual Suspects, lần này vào vai một người có tâm hồn sầy sẹo, đầy những ám ảnh, dằn vặt

Naomi Watt , người vào vai cô diễn viên nửa mùa trong bộ phim kinh dị Mulholland Dr giờ đây trưởng thành hơn, già dặn hơn trong vai một người mẹ, người vợ trẻ đột nhiên mất đi tất cả.

Phim là một chuỗi những hình ảnh, những sự kiện rời rạc, chắp nối không theo trình tự thời gian, không gian, tưởng chừng như bi kịch năng nề, ngột ngạt, khác thường đến mức cách thức kể chuyện theo trật tự tuyến tính cổ điển không còn thích hợp nữa. Mặt khác sự rời rạc này tạo ra cảm giác ngơ ngác đến hoang mang ở phía người xem, đó cũng chính là cảm giác chủ đạo của phim, để người xem đồng cảm hơn. Những người ấy hoang mang với cuộc đời của họ, sống ngơ ngác, cảm tính, bị đẩy đưa vào những hoàn cảnh oái oăm, họ không biết phải nên làm điều gì với 21 grams của mình. Để cuối cùng, họ đánh mất đi chính linh hồn của mình, như hơi thở nhẹ, như hương rượu thoảng, như 21 grams nhẹ tẫng và mong manh.

athospk@MoviesBoOm