Chuyện tầm phào trong Before sunrise và Before sunset

Tôi xem Before Sunset vào một đêm oi bức đầu hè năm 2005. Nhiều người cho rằng cần kiên nhẫn một chút với bộ phim; nhưng với tôi, ngay khi bộ phim bắt đầu bằng những góc nhỏ của đường phố Paris và câu hát "Chúng ta đã bên nhau…Em đã hứa yêu anh mãi…Em nói rằng khoảng cách sẽ làm bùng cháy tình yêu ta… Thời gian trôi đi… Và chúng ta chỉ còn biết khóc…Mọi thứ đã qua rồi"; tôi cứ dán mắt vào những chuyển động, ko thể dứt khỏi câu chuyện bất tận… Và khi màn hình hiện lên phần credits cuối fim, tất cả chỉ còn lại một cảm giác ngẩn ngơ. Before Sunset được làm tiếp theo sau bộ phim Before Sunrise 9 năm, cũng chính là 9 năm sau trên phim, các nhân vật gặp lại nhau. Tôi xem Before Sunrise vào đầu năm 2006. Sự tréo ngoe đó cũng mang lại nhiều điều bất ngờ thú vị, ví dụ như cảm giác được xem một bộ phim và trở về quá khứ của các nhân vật, một quá khứ thiệt, họ trẻ thiệt, chứ không phải cố tình hóa trang cho ra vẻ trẻ trung. Tôi coi hai bộ phim là một, chỉ đơn giản là được cắt ra, và phát hành vào hai thời điểm cách nhau 9 năm; cũng như câu chuyện của hai người trên phim, thực chất chưa bao giờ kết thúc, mà chỉ là có một sự gián đoạn qua nhiều năm mà thôi. Và tất cả những gì bộ phim đó đem lại, là một cảm giác ngộp thở; không bằng sự ẩn dụ, không bằng sự gợi mở mà chỉ là những câu chuyện rất bình thường trong một cuộc đối thoại tay ba, giữa Jesse, Celine và … tôi, một người xem phim. Có điều, tôi luôn thắc mắc, làm sao mà họ (hai nhân vật trong phim) lại hạnh phúc cái mình hạnh phúc, lại ưu tư cái mình ưu tư?

Vienna, mùa hè năm 1995…: Có thể nào điều lãng mạn nhất của cuộc đời ta chỉ vỏn vẹn trong một đêm?

Tôi có đọc một câu truyện cười thế này; trong một buổi tập trung chuẩn bị xuất quân, vị chỉ huy kiểm tra hết đồ đạc của các binh sĩ thì phát hiện trong ba lô của một anh lính có một cây dù. Vì dù là vật không cần thiết trong lúc hành quân, nên vị chỉ huy này mới chất vần anh lính, và nhận được câu trả lời là "Thế ngài cũng có Mẹ chứ ạ!". Hihi, câu chuyện đơn giản, nhưng dí dỏm và nó nói lên được sự lo lắng (đôi khi không cần thiết) và tình thương của Cha Mẹ dành cho con cái. Họ luôn lo lắng và mong muốn là sau này mình lớn lên, và trở thành một cái gì đó, đại loại như là kĩ sư, bác sĩ …Tôi thử nói với Cha Mẹ là tôi muốn trở thành nhà văn, thì họ khuyên tôi nên làm nhà báo. Tối nói tôi muốn làm diễn viên, thì họ cho là phát thanh viên hay hơn. Tức là, Cha Mẹ có một sở thích là chuyển mơ ước của con cái thành ra những thứ thực dụng và kiếm-ra-tiền. Phải sống và theo đuổi những thứ do người khác sắp đặt, dù đó là Cha Mẹ mình đi chăng nữa, cũng rất là khó khăn, rất là nặng nề. Mà tại sao những thứ mà Cha Mẹ ta hay đề cập lại chỉ là sự nghiệp, danh vọng, tiền tài…? Trong khi cái thật sự mà chúng ta quan tâm hơn là …yêu :-P, có gia đình, có con cái… Những điều đó, đa số Cha Mẹ đều không đề cập đến một cách thật sự nghiêm túc. Nhưng chính ra, Cha Mẹ có quan tâm đến mình, dù ở khía cạnh nào, thì cũng là điều đáng quí. Con hư hỏng, thì lỗi chính là do Cha Mẹ. Như Cha Mẹ giàu có thì con cái được chiều chuộng quá, Cha Mẹ nghèo thì con cái không đủ ăn, không đủ mặc. Cũng như, quan tâm quá, hay không quan tâm, đều không tốt cho con. Làm Cha Mẹ thật sự không dễ dàng; khi mà họ còn có những mối bận tâm riêng.

Thật sự, người ta có thể sống với nhau đến già, cùng nhau nuôi dạy con cái, là một điều hết sức kì diệu. Bạn có nghĩ là khi con người già đi, thì người ta mất dần khả năng lắng nghe nhau không? Cũng có thể là, đàn ông lớn tuổi thì mất khả năng nghe âm thanh ở cường độ cao, còn phụ nữ lại nghe kém những âm thanh ở cường độ thấp. 😀 Có lẽ vậy. Cứ như là tạo hóa giúp cho họ bớt phải nghe thấy những điều không hay mà người này nói về người kia. Vậy thì họ mới có thể sống lâu dài với nhau chứ . Mà, tôi cho là, nếu có một đôi nào đó thật sự hạnh phúc, thì ít nhất, một trong số họ có điều gì đó giấu giếm đối phương. Nghe thật kì cục , nhưng tôi cho là vậy đó. Người ta vẫn có thể sống vui vẻ, trong một vài điều dối trá. Ta có thể nhìn thấy một người lập gia đình, và sống một cuộc sống buồn tẻ, giản đơn. Nhưng thật sự bên trong, người đó có thể dành trọn cuộc đời để mơ tưởng đến một ai đó, mà họ thật sự yêu, ai mà biết được. Có thể, người đó chấp nhận định mệnh, và tình yêu là môt thứ quá xa xỉ mà có thể cả đời người đó cũng không thể có được.

Người ta thường hay ảo tưởng, sau một thời gian chung sống, thì tình cảm của họ vẫn mặn nồng, vẫn thắm thiết như thời gian đầu. Điều đó là không thể. Ý tôi là, tình cảm nó fát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau, và cái mà chúng ta cần làm, là tận hưởng sự tiến triển theo thời gian đó. Bạn thích một người, bạn tìm hiểu, và…và yêu, và rồi lập gia đình với người đó. Mười năm sau, làm sao bạn có thể còn có cảm giác nhớ mong chờ đợi của những lần hẹn hò? Và người ta tưởng như tình yêu không còn. Vậy mà nó vẫn còn đó, ở cái tình nghĩa. Người ta nói "Tình nghĩa vợ chồng mấy chục năm…", chứ có ai nói "Tình yêu vợ chồng mấy chục năm…" đâu?! Cái tình có thể nhạt, nhưng cái nghĩa thì vẫn còn, luôn luôn.

Okie, mà cứ cho là điều đó đúng đi, rằng người ta sẽ chán ghét nhau sau một vài năm chung sống; thì có lẽ tôi là một ngoại lệ. Tôi có thể yêu một người thậm chí khi biết rất rõ về người đó. Tôi cảm thấy luôn có những điều mới mẻ, dù là thật nhỏ nhoi, trong mỗi người mà tôi thân wen. Ngay cả cái cảm giác biết- rất-rõ đó cũng mang lại cho tôi nhiều thú vị. Ví dụ như người đó luôn nói một câu gì đó trong một tình huống nhất định. Chẳng hạn, tôi biết khi tôi hỏi như vậy, thì họ sẽ trả lời như thế nào, tôi chắc chắn, nhưng tôi vẫn hỏi, và tôi cảm thấy rất vui khi họ trả lời đúng như tôi đoán. Vậy đó, những điều nhỏ nhặt thôi…Yêu và được yêu, đối với tôi thật sự có ý nghĩa lớn lao. Cảm giác đó, hạnh phúc lắm. Người ta có thể viết thành sách, quay thành phim, nhưng họ không thể nào truyền tải hết được ý nghĩa của nó. Chẳng phải những thứ chúng ta làm, là để được yêu hơn sao? 😀 Tình yêu,… luôn là một vấn đề vô cùng phức tạp. Mắc cười lắm, người ta luôn nói rằng yêu là không toan tính, là thứ cho-đi-mà-không-đòi-hỏi-nhận-lại. Điên khùng! Không có gì làm cho con người ta trở nên ích kỉ như khi yêu…để rồi cảm thấy mất mát, đau thương, tội lỗi; người ta loanh quanh tìm cho mình một câu trả lời.

Đôi khi tôi nghĩ rằng, mình vẫn như một đứa trẻ…13 tuổi, thật sự không biết làm-người-lớn là phải như thế nào; như là tôi đang đóng một vở kịch trong buổi lễ tổng kết năm học, với vai diễn là chính bản thân mình. Rồi những mâu thuẫn, những xung đột trong cuộc sống này, như là những gì được sắp đặt sẵn trong vở kịch đó. Thật tình nếu tôi nghĩ như vậy, chấp nhận sự thật rằng cuộc sống của mình đươc sắp đặt là phải-khó-khăn, thì tôi sẽ không cảm thấy chán nản khi gặp những va chạm, và thích thú hơn khi có một điều gì đó tốt đẹp, dù là nhỏ nhoi, đến với tôi. Tôi thấy sợ hãi khi nghĩ đến hình ảnh một người về hưu, con đường sự nghiệp khép lại, và sẵn sàng cho những ngày tháng an nhàn. Rồi… người đó tự hỏi, cuộc sống của mình là vì ai? Vì cái gì? Ý tôi là, tôi biết mình muốn gì… và…và tôi muốn phấn đầu vì điều đó. Nếu có một điều đáng để ta gọi là kì diệu trong cuôc sống này, thì đó chính là sự cố gắn để hiểu một ai đó, cùng nhau chia sẻ một điều gì đó. Có thể là, ừ… chúng ta thất bại trong cái nỗ lực đó, nhưng có sao đâu, vấn đề là chúng ta đã cố gắn.

Tôi nghĩ về giây phút mình hấp hối, sắp sữa từ biệt thế giới đẹp đẽ này. Tôi muốn ngay cả trong giây phút đó, tôi phải vui vẻ, vì một điều gì đó mà mình đã làm; hơn là phải tiếc nuối vì chưa kịp làm cái này, chưa kịp làm cái kia. Mà, mọi sự trên đời này rất mơ hồ, kể cả cái chết. Bạn chứng kiến một đứa bé ra đời chưa? Một hình hài nhỏ bé, yếu ớt, lần đầu tiên tiếp xúc với cái gọi là cuộc sống… thở mạnh… khóc thét… giành lấy từng ngụp nhỏ không khí. Rồi đứa bé ấy, một ngày nào đó cũng sẽ ra đi, có thể rất lâu, có thể rất nhanh. Trả lại hết những gì mà nó đã có. Mọi thứ đều có giới hạn; sinh ra, và mất đi. Vậy thì ta có quyền quan trọng hóa từng giây phút, từng khoảnh khắc của cuộc đời ta chứ, bởi…bởi vì nó là hữu hạn.

Tôi thích được ở cùng với một ai đó, bên cạnh một ai đó. Tôi thích quan sát họ, cùng họ chia sẽ những khoảnh khắc của cuộc sống. Sến! :-D. Nhưng mà đó là những giây phút đặc biệt, đúng không? Một nụ cười, một giọt nước mắt, lời khen, hay cả lời chỉ trích…Hay…hay là một ai đó mà ta có thể chỉ găp nhau một lần… trong vài giờ, vài giờ của mấy chục năm cuộc đời. Nhưng ít ra, tôi và họ đã cùng nhau chia sẽ vài tiếng đồng hồ trong cuộc đời nhau. Không có gì thật hơn điều đó!

Paris, mùa hè năm 2004…: Nếu như bạn có thêm một cơ hội nữa với người mà đã bạn đã đánh mất

Cuộc sống, mới nghe thì đó là một khái niệm rất lớn. Và để có một cuộc sống tốt, hẳn là một việc rất khó khăn. Nhưng nếu ta xem nó như là một tổng hợp của từng ngày, từng giờ, từng phút giây; thì có một cuộc sống tốt, nghĩa là có những ngày tốt, những giờ tốt, những phút giây tốt đẹp. Không phải dể dàng hơn sao? Người ta nói nên coi mỗi ngày, uhm…như là ngày cuối cùng của cuộc đời mình, rằng ngày mai sẽ không bao giờ đến. Khi đó, mình sẽ ráng tận dụng thời cơ để làm những điều mà mình thật sự muốn. Ví dụ như… bày tỏ lòng mình với một ai đó. Nói đến đây tôi chợt nghĩ, tôi sẽ chạy đến bên Mẹ tôi, và nói là tôi rất là thương Mẹ, và dù rằng là có những lúc tôi thật sự bực bội về Mẹ, nhưng nhìn chung thì tôi rất là kính trọng và thương yêu Mẹ. Chắc là Mẹ tôi sẽ ngạc nhiên lắm… "Con bị bệnh nan y hả con, con có sao không!?". 😀

Có khi nào, ừm, có khi nào chúng ta không thực sự là đang-sống không? Ý tôi là, chúng ta chỉ là một kí ức của ai đó; người đó có thể là tôi, có thể là bạn, và cái kí ức đó đang trở lại, nhắc nhở người đó về những điều tốt đẹp, cũng như tồi tệ mà người đó đã trãi qua.  Cảm giác là-kí-ức của một ai đó, vừa khiến ta khoái chí, lại vừa làm ta khó chiu. Tôi cho rằng, kí ức là một khái niệm không bao giờ kết thúc, thậm chí mơ hồ. Chẳng hạn như, tôi có nhiều kỉ niệm hay những nỗi ám ảnh của tuổi thơ, mà gần đây tôi phát hiện ra là chúng chưa từng xảy ra. Bi kịch lắm. 😀 Có thể tôi mơ thấy, hay là một câu chuyện tôi nghe thấy và sống với nó như thể nó đã đến với mình. Kí ức như là một cuốn phim chưa có hồi kết, hay một quyển sách vẫn đang dỡ dang. Nhiều khi, mình nên đặt một phần kí ức vào trong một ngăn nào đó của bộ não, khóa lại, và để cho nó ngủ yên nơi đó.

Đó là một trong những cách mà tôi làm để có thể sống vui vẻ và không ưu phiền về những chuỵện đã qua. Nhưng phải thú nhận rằng, tôi càng cố gắn làm một điều gì đó để quên đi kí ức của mình, thì nó lại càng khắc sâu vào tâm trí tôi. Như cách tôi viết ra hết những điều làm mình day dứt, như thể những điều đó sẽ được trút hết ra khỏi đầu tôi, và nằm yên trên những trang giấy. Đau đớn thay, những trang giấy đó lại chính là những minh chứng sống động nhất nhắc nhở tôi về những chuyện đã qua; rằng nó đã thật-sự-đến, thật-sự-đẹp-đẽ và đã thật-sự-đi mất rồi.

Người ta lao vào những mối quan hệ, người ta đỗ vỡ, và người ta quên đi, như thể chưa từng có một biến cố nhỏ nhoi nào trong cuộc đời họ. Tôi muốn được như vậy, sống như vậy hẳn sẽ không buồn đau. Vấn đề là… tôi chưa từng quên được bất cứ một người nào đã tạt qua cuộc đời mình. Bới vì mỗi người… đối với tôi, có những điều vô cùng đẹp đẽ, vô cùng "đặc trưng" mà không bao giờ có thể thay thế được. Tôi thậm chí vẫn luôn nhớ đến họ, nhớ đến những gì nhỏ nhặt nhất, tầm thường nhất. Những điều đó nhắc nhở tôi về hình ảnh của mình ngày xưa, tôi đã lãng mạn một cách ngây thơ như thế nào, tôi đã có những hy vọng hảo huyền ra sao…Để rồi giờ đây tôi không còn tin vào những gì liên quan đến tình yêu nữa.

Mỗi mối quan hệ, khi nó đến hồi kết, thật sự khiến tôi vô cùng đau đớn. Cứ như… tôi đã sống hết, đã trút hết những mộng mơ, sự tin tưởng vào tình yêu; và …và rồi nó mang theo tất cả, khi nó vỡ vụn, tan nát, biến mất đi.Tôi không bao giờ có thể hồi phục trở lại. Không bao giờ. Tôi hiểu…ta không thể nói trước rằng mình sẽ không yêu nữa, nhưng nó sẽ khác, đã khác rồi. Cái gì mất là mất. Cho nên rôi rất thận trọng khi thân thiết với một ai đó bởi vì…bởi vì nó rất đau! Ok, tôi là một người độc lập, tôi có cuộc sống tốt, tôi có sự nghiệp của mình; tôi không cần ai nuôi sống tôi; nhưng tôi cần một người yêu tôi, và…và để tôi yêu. Lẽ nào … tình yêu không còn dành cho tôi nữa?! Đôi khi, tôi nghĩ rằng, đâu cần phải chịu đựng cái gì, thích thì gắn bó, không thích thì thôi. Nếu có duyên, chắc chắn sẽ là của nhau. Sai lầm! Bởi vì ta trẻ (và ta nông cạn, ta ngu ngốc), ta nghĩ rằng trong tương lai, ta sẽ còn nhiều cơ hội để gặp một ai đó, rồi có một tình yêu đích thực với họ. Nhưng dần dà, ta phát giác ra, một mối quan hệ như thế, với một người như thế, có thể chỉ đến một lần trong đời. Nhưng biết làm sao, quá khứ đã là quá khứ.

Hình như tôi không còn ham muốn một cái gì nữa. Tôi biết, khát khao là một phần của cuộc sống, nhưng bạn có nghĩ là; nếu ta không đòi hỏi một cái gì, thì ta sẽ không bao giờ bị thất vọng? Tôi…tôi có một giấc mơ như thế này. Trong giấc mơ đó, tôi đang ngủ, và lại đang mơ, tôi mơ thấy mình 32 tuổi… giật mình tỉnh dậy… thấy mình vẫn còn 23, thật nhẹ nhõm; rồi tôi tỉnh dậy (lần này dậy thiệt), thì đúng thật là tôi đã 32. Biết kêu than với ai?! 😀 Tôi không biết từ 23 đến 32, tôi có tệ lậu đi không, hay đang sống tốt hơn?! Chả biết nữa. Khi tôi trẻ, thì tôi khỏe :-P; nhưng tôi không có được sự an tâm, sợ hãi về tương lai. Bây giờ, tôi già hơn, nhưng những vấn đề tôi mắc phải cũng to tác hơn. Hề gì đâu, hình như tôi đã được huấn luyện để đối đầu với chúng. Điều tốt nhất khi trở nên già đi là, người ta sẽ biết trân trọng mọi thứ hơn. Gần đây tôi đọc lại cuốn nhật kí của mình nhiều năm trước, và tôi rất ngạc nhiên với cách tôi nhìn cuộc sống lúc đó, bởi vì, nó y như cách tôi cảm nhận bây giờ. Tất nhiên tôi có lạc quan hơn, có ngây thơ hơn, nhưng về cơ bản thì cảm xúc về sự vật, sự việc…vẫn như vậy. Nó khiến tôi thấy vui vui, ít ra, bản thân tôi cũng không thay đổi gì đáng kể.

Cũng có lẽ, tôi nên cởi mở hơn với mọi thứ. Bạn biết không, tôi thật sự muốn làm một người tốt, tôi muốn biến những đam mê của mình thành hành động. Tôi chỉ sợ một ngày nào đó mà tôi…hết năng lực, cạn đam mê. Tôi muốn dành nhiều thời gian để vẽ, tôi muốn chơi ghita…tôi muốn, tôi muốn học một ngôn ngữ nào đó…Tôi muốn làm nhiều thứ lắm, mà lại chẳng làm được gì nhiều. Tôi phải nói là mình không có khiếu tranh giành. Đối với rôi bon chen là một sự trừng phạt. Tôi không hiểu sao người ta luôn cố đạt đến một cái gì đó cao hơn; chẳng hạn kiếm nhiều tiền hơn, đuợc tôn trọng hơn, được đánh giá cao hơn…Hay những người, với những ý tưởng lớn lao để tạo ra một thế giới mới tốt đẹp. Bên cạnh đó, cũng có những con người, chỉ đơn giản là mang đến sách vở, bút viết, những con chữ cho trẻ em không được đến trường. Chẳng có một ý tưởng lớn lao về một cuộc cách mạng nào hết, đơn giản chỉ là bút chì, chỉ là những quyển vở; nhưng chính họ, chính những con người đó đang làm thay đổi thế giới.. Bạn có từng nói chuỵện với thầy tu chưa? Chưa? Chúng ta thường nghĩ chắc họ khó chịu và nghiêm nghị nhưng không hề. Họ rất hay cười, rất hòa đồng; thật sự là cởi mở. Vậy đó, những điều ta nghĩ chưa chắc đúng; những gì ta muốn chưa chắc ta làm; những gì ta làm chưa chắc đã dẫn đến kết quả ta mong đợi.

Dù gì thì gì, tôi không muốn mình là một người không tin vào điều kì diệu. Có một vị khách vãng lai một lần tạt lại quán nhỏ cuộc đời tôi và đã nói với tôi rằng, chính việc có mặt trong cuộc đời này đã là một điều kì diệu; kì diệu nhất! Cho nên …

Saturday/11/March/2006 – Saturday/22/April/2006

Câu chuyện được tổng hợp từ những mẫu đối thoại trong Before Sunrise và Before Sunset