Das Experiment – Khi phần con lấn át phần người !

CUỘC THÍ NGHIỆM

(Das Experiment, Đức 2001)

Diễn viên: Moritz Bleibtreu, Timo Dierkes, Antoine Monot Jr., Andrea Sawatzki, Edgar Selge, Oliver Stokowski

Đạo diễn: Oliver Hirschbiegel

FSK: từ 16 tuổi

Genre: Thriller

*************************************************

Bạn có đủ thần kinh thép để chịu đựng được thử thách này không? Cuộc thí nghiệm… 4000 Mark cho 2 tuần… Hãy thử xem giới hạn của bạn đến đâu… Hãy đăng ký…

“1 đề tài thật hấp dẫn!”- ý nghĩ ấy vụt đến trong đầu Tarek Fahd, vốn là 1 phóng viên nhưng hiện đang phải kiếm sống bằng nghề lái tắc xi. Mang ý tưởng của mình đến cho 1 tờ báo lá cải chuyên thích đăng những chuyện giật gân, Tarek nhận được 1 hợp đồng, với nó anh có thể trở lại với nghề nghiệp mà anh hằng đeo đuổi, cùng với 1 khoản tiền kha khá. Anh nhập cuộc chơi với 1 máy camera tối tân được gắn bí mật trong cặp kính anh mang trên mũi. Có nó, anh có thể ghi lại mọi hoạt động của cuộc thí nghiệm hứa hẹn nhiều điều hấp dẫn này.

“Tiền và niềm vui”, hầu như ai cũng nghĩ như vậy trong số 19 người còn lại tham gia cuộc thí nghiệm của trường đại học.

20 gương mặt đàn ông háo hức, họ bước vào cuộc chơi mà không ai ngờ sẽ chèo lái theo hướng mà không ai trong số họ dự kiến.

Toàn bộ nhà tù được bố trí gắn camera, và được theo dõi từ trung tâm do 1 nam giáo sư, 1 nữ trợ lý và 1 nam sinh viên thay nhau thường xuyên theo dõi. Trừ việc tuyên bố ngừng cuộc thí nghiệm bất cứ lúc nào (quyền quyết định ở giáo sư, họ không được phép tham gia vào diễn tiến của sự việc, chỉ mỗi cuối ngày phỏng vấn từng nhân vật riêng biệt, xem rằng từng người có cảm giác như thế nào, có muốn tiếp tục tham gia hay không. Nếu người đó tự ngừng có nghĩa là không có 1 khoản tiền nào hết.

12 tù nhân, họ được 8 quản giáo dẫn vào buồng giam, 3 người 1 phòng. Tarek, tù số 77 ở cùng buồng với Steinhoff, tù số 38, 1 con người có vẻ vô cùng bí ẩn, khó tiếp xúc, rất đáng ngờ và Joe, 1 chàng trai trẻ yếu đuối. Tarek không hề biết rằng 38 cũng đang thực thi 1 điệp vụ cho quân đội, theo dõi và báo cáo tình hình.

Các quản giáo, người là crazy Elvis-fan, kẻ hiền lành cục mịch từ môi trường trường học, và trong số tù nhân có kẻ thất nghiệp chỉ mơ ước có đủ tiền mua được chiếc xe ô tô xịn.

Diễn tiến của sự việc đã không như ý đồ của giáo sư. Kẻ vì số tiền thưởng mà không thể dứt bỏ cuộc chơi, kẻ bị kết tội phản bội và bị tra tấn dã man, kẻ bị bêu riếu là hèn nhát lâm vào khủng hoảng, bị hạ nhục và tra tấn, kẻ vì không thể uống sữa mà bị trừng phạt, kẻ vì bị trêu là đồng tính luyến ái mà rắp tâm trả thù… 1 xã hội thu nhỏ đầy bạo lực với tất cả những khúc mắc, sự nghi kỵ, lòng yêu thương, sự cảm thông, sự đoàn kết, sự tàn bạo, … Tất cả phát triển theo 1 trình tự thời gian ngày càng trở nên gấp gáp, cho đến 1 thời điểm bùng nổ: Sự vắng mặt của vị giáo sư. Nhà tù thí nghiệm đã trở thành 1 đấu trường đẫm máu và là nơi phô diễn sự tha hóa bản chất con người, cũng là lúc mà những nghi kỵ được giải đáp. Sự tranh đấu giữa cuộc sống và cái chết trở nên quyết liệt hơn bao giờ hết.

Bộ phim được xây dựng dựa trên 1 câu chuyện có thực xảy ra tại trường Stanford University (USA) vào năm 1971. Cuộc thí nghiệm tâm lý-xã hội học mang tên “Stanford Prison Experiment” có mục đích nghiên cứu hành động của con người trong vai trò tù nhân và cai ngục. 24 người tình nguyện được phân bổ theo phương pháp ngẫu nhiên vào các vai này và sẽ đóng vai của mình trong suốt 2 tuần. Hành lang của tầng hầm trường đại học được xây dựng lại thành 1 “nhà tù”. Các tù nhân phải chấp nhận 1 số điều bắt buộc: Họ chỉ được mặc 1 chiếc áo sơ mi dài đến đầu gối thay cho quần áo bình thường và bị giam thành từng nhóm 3 người trong các ngăn hẹp với cửa sắt chắc chắn và phải chịu đựng những điều kiện y như như tù thật. Quản giáo lãnh trách nhiệm coi giữ và theo dõi việc thực hiện nội quy của tù. Nhưng những quản giáo này đã thực hiện các biện pháp vô cùng dã man ngay trong đêm đầu tiên của cuộc thí nghiệm: Các tù nhân chống đối bị trừng phạt bằng cách bị lột áo, dí lửa vào người, giường ngủ bị tịch thu, v.v.. Chưa hết, cuộc thí nghiệm đã diễn ra còn kinh khủng hơn những điều mà người đề ra nó đã có thể tưởng tượng và bị dừng sau 7 ngày.

Bộ phim đã đi xa hơn những gì đã diễn ra trên thực tế. Khi người ta có quyền lực trong tay thì có thể bất chấp tất cả để đạt được những mục đích hèn hạ của mình như trả thù, thỏa mãn thị dục huyễn ngã, v.v.. Con người biến đổi bản chất thật nhanh chóng, họ có thể ngay lập tức trở thành kẻ khát máu, làm nhục, tra tấn, hãm hiếp, và thậm chí giết người. Và kết cục thật bi thảm, khi người ta đã lâm vào vòng xoáy của tội ác và để cho phần tàn ác con sai khiến, mà không hề quan tâm tới phần người tốt đẹp đã từng hiện hữu trong họ. Cho đến khi sự tàn nhẫn đã lên đến đỉnh điểm, họ thảng thốt không biết tại sao chính mình lại gây nên những tội ác kinh dị như thế. Đây là 1 phim điển hình về miêu tả sự tha hóa bản chất của con người.

Phim rất thành công với dàn diễn viên thứ xịn của điện ảnh Đức, được đánh giá rất cao cả về kịch bản, đạo diễn cũng như diễn xuất. Phim đã đoạt giải thưởng của khán giả bình chọn và Moritz Bleibtreu với vai chính xuất sắc Tarek nhận giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất trong giải thưởng phim Đức lần thứ 51, giải đạo diễn xuất sắc nhất cho Oliver Hirschbiegel tại liên hoan phim Montreal. Phim được đề cử phim hay nhất giải thưởng phim Châu Âu. Phim là đại diện chính thức của Đức gửi tham dự Oscar tới, tuy nhiên đã không lọt vào vòng chung kết 5 phim cuối cùng. Ai quan tâm đến tâm lý học, đặc biệt là tâm lý học tội phạm không thể bỏ qua bộ phim này. Tuy vậy, phim chỉ dành cho những ai có thần kinh thép mà thôi.