Mùa Thu 2004 – Bàn Luận Về Phim

Đây là cuộc trò chuyện về những phim sắp chiếu tại Mỹ trong mùa thu 2004 giữa 2 nhà phê bình phim của báo New York Times : A. O. SCOTT và MANOHLA DARGIS

Thời gian trong thập niên vừa qua, có 1 nghề nghiệp đã hình thành trong giới nhà báo, đó là những nhà phê bình phim, cái mà họ nên làm là phê bình những phim mà họ đã xem qua . Nhưng cái họ làm cũng đã khiến cho họ không còn chia sẻ với người đọc khía cạnh đơn giản nhất đó là : cùng nhau phẩm đoán những phim được tung ra theo từng loại và theo từng mấu thời gian . Trong những ngày cuối cùng của mùa hè này, và trong thời gian chờ đợi những phim sẽ khới chiếu vào mùa thu , hai nhà phê bình phim nổi tiếng của tờ báo New York Times là Manohla Dargis và A . O . Scott đã có buổi nói chuyện về mùa phim tới, bên cạnh đó, cũng nói thêm về kiểu tóc của nam diễn viên Colin Farrell và nữ ca sĩ kiêm diễn viên nổi tiếng Barbra Streisand .

SCOTT : Bên cạnh những tranh đua giải thưởng tại những liên hoan phim được diễn ra tại Toronto và New York , chúng ta đang đối mặt với 2 làn sóng phim sẽ được khởi chiếu vào mùa này . Riêng anh, anh cảm thấy chờ đợi nhất và không có hứng thú nhất với phim nào ?

DARGIS : Với tôi, tôi vừa chờ đợi, vừa lo lắng cho phim The Aviator của đạo diễn Martin Scorsese . Scrosese là 1 trong những đạo diễn yêu thích của tôi, tôi nghĩ cũng như là của anh, tôi lo lắng cũng vì tôi đã không thích phim “Gangs of New York “của ông cho lắm .

SCOTT : tôi thích “Gangs of New York “nhiều hơn anh, nhưng đúng vậy, tôi cũng lo lắng như anh . Howard Hughs là 1 vai mà đã bị lu mờ đi chút ít trong lịch sứ . Tôi nghĩ nhiều người không biết ông là ai, và ông đã làm gì, nhưng ông lại là 1 nhân vật mà đạo diễn Scorsese chọn lựa làm phim có lẽ cũng vì đạo diễn Scorsese luôn luôn có cái nhìn khác lạ .

DARGIS : Có 1 vấn đề , đó là khi tôi nhìn giàn diễn viên cúa phim The Aviator là tôi đã thấy lo – Leonardo DiCaprio vào vai Howard Hughes, Cate Blanchett vào vai Katharine Hepburn , và Kate Beckinsale vào vài Ava Gardner , nhìn như là những “chú gấu khổng lồ ” cúa cả hãng Miramax đều tập hợp vào đây . Nhưng cũng có lẽ vì hãng Miramax muốn làm 1 phim lớn với dàn diễn viên kỳ cựu để cho giải Oscar . Nhưng DiCaprio vào vai Howard Hughes thì hơi không ổn . Tôi thích anh vì sự non nớt , trẻ trung trong nhừng phim nổi tiếng như “This Boy ‘ s Life” và “What ‘s Eating Gilbert Grape ” hoặc ngay cả phim Celebrity cúa đạo diễn Woody Allen, nhưng tôi thực sự lo lắng là không biết anh có nét nghiêm nghị khi vào những vai trong phim cúa đạo diễn Scorsese hay không, hay lại thiếu sự nghiêm nghị từng trải như trong phim “Gangs of New York” . Nhưng tôi luôn luôn chờ đợi sự bất ngờ . Còn anh thì chờ đợi phim nào tới nỗi nhỏ nước miếng không ?

SCOTT : tôi không bao giờ chảy nước miếng cả (cười ) . Tôi luôn giữ miệng mình khô khi đi tới rạp phim, trừ khi phim đó có diễn viên nữ nào đó tôi yêu mến, nhưng tôi sẽ không nói ra là nữ diễn viên nào . Những người đọc quen thuộc với tôi có lẽ đóan ra là ai . Nhưng nếu anh đã hỏi, thì có lẽ đối với tôi, phim Wimbledon là bắt mắt . Bên cạnh đó tôi cũng chờ SpongeBob SquarePants bới vì tôi xem phim hoạt hình dài tập này mê mẩn trên đài Nickelodeon đã lâu, và tôi coi SpongeBob như là 1 anh hùng . Hắn ra trong sáng, ngây thơ và tốt bụng, hiền lành . Hắn quá tốt tới nỗi làm tôi phát bực . Nhưng chúng ta cần sự tốt bụng đó . Bên cạnh SpongeBob, tôi cũng chờ xem 1 số phim của 1 số đạo diễn ít nổi danh hơn . Tôi thích những diễn viên và đạo diễn đang trên bước đường tự làm mới và tiến bộ chính mình .

DARGIS : ý anh nói tới Mike Nichols?

SCOTT : Phải, tôi nghĩ tới Mike Nichols và James L. Brooks . Phim mới của Brooks là phim Spanglish là phim hài gia đình . Dĩ nhiên là ông là đạo diễn nổi tiếng của phim truyền hình, nhất là phim hoạt hình “The Simpsons” và “Taxi” . Tôi thích những phim ông đạo diễn , tuy không nhiều . Tôi thích “Terms of Endearmen”, “Broadcast News”, “As Good as It Gets” . Nhưng khi anh nhìn thấy những gì Mike Nichols bỏ ra cho những phim như “Silkwood” và “Heartburn” và “The Birdcage,” anh sẽ thấy chúng rất thú vị, phim dành cho khán giả trung lưu ,những phim gắn bó với thời ấu thơ của tôi . Đó là những phim tôi có phần yêu thích hơn các loại phim khác .

DARGIS : oh, cả sự thú vị lẫn về thành phần khán giả trung lưu, cả 2 tôi đều không quan tâm lắm vì tôi không thích Nichols lắm , nhưng cũng phải nói rằng Nichols có tài hơn James L. Brooks . Nichols biết chọn những phim khán giả lớn tuổi thường thích .

SCOTT : anh nói có vẻ khinh thường quá !

DARGIS : Không, tôi không cho là thế . Anh thử xem lại “Heartburn” và “Working Girl” hoặc “Regarding Henry” và “Primary Colors.” Tất cả những phim ấy rất đặc biệt, thú vị . Nhất là trailer của phim Closer nhìn thật tuyệt , bên cạnh đó là dàn diễn viên không chê vào đâu được – Mark Ruffalo, Natalie Portman, Clive Owen, Julia Roberts. Ít nhất nó làm cho tôi hứng thú . Bên cạnh đó tôi cũng có hứng thú với phim Ocean’s Twelve của đạo diễn Steven Soderbergh . Tôi nhận thấy nhiều người cho là phim “Ocean’s Eleven” chỉ là bước nhỏ cúa ông . Nhưng Soderbergh là 1 trong những đạo diễn tốt nhất chúng ta có hiện nay . Tôi chờ đợi những cảnh quay đẹp, có óc khôi hài và không quá nghiêm túc . Nó hay hơn là những phim quá nghiêm túc nhưng khó nuốt hiện nay đang đi xuống .

SCOTT : Có lẽ điều làm cho năm nay đặc biệt hơn là phim của nó khó đóan . Chúng ta có 1 số phim thương mại được làm rất tốt, thông minh và làm hài lòng khán giả . Ví dụ như là : “Harry Potter and the Prisoner of Azkaban” , “Spider-Man 2.” và “The Bourne Supremacy.” Tôi thấy đây là những phim nhiều phần và to lớn , là loại phim mà các nhà phê bình thường cho là mau chết và nguy hiểm . Năm nay, nhiều đạo diễn đã chứng minh rằng họ rất thông minh và biết họ đang làm gì để thoả mãn đòi hỏi của khán giả .

DARGIS : và chúng là những phim của các hãng nổi tiếng . Rất thú vị vì hiện nay, từ 1990, đa số lại yêu thích phim độc lập vì phim độc lập thường cho ra những tài năng mới . Tôi nghĩ đó là lối đi tốt cho làn sóng phim Mỹ .

SCOTT : tôi cũng nghĩ thế . Tôi thích dòng phim hiện nay . Tôi cũng thích phim độc lập vì nó có nhiều phim có phong cách riêng, thường mang ý châm biếm hơn .Có hai loại phim hiện nay, đó là : Phim làm ra nhiều tiền hiện nay chỉ nhắm vào tầng lớp khác giả tuổi trẻ , kiểu hài hước hoặc đánh đấm . Thứ 2 là phim có 1 số phim độc lập đầu tư ít tiền hơn, hay hơn nhưng doanh thu thấp vì quảng cáo không rộng rãi .

DARGIS : Tôi cũng hy vọng hãng phim độc lập sẽ khá hơn . Tôi mong hãng Warners ” lớn ” sẽ có tự tin như hãng Warners “nhỏ ” (hay được gọi là hãng phim độc lập Warners ) . Nếu như phim Before Sunset không có doanh thu lớn, nó cũng là 1 trong những phim hay nhất mà hãng đã cho ra trong năm nay . Nó quá nhỏ để được để ý tới tại giải Oscar năm nay , nhưng hãng Warners “lớn ” phải hiểu là phim này rất đáng giá .

SCOTT : Trong thập niên 1990, hãng Miramax đã làm được rất nhiều phim kiểu này . Nhiều phim không thể nào gọi là độc lập, nhưng không có doanh thu cao , theo dạng dành cho khán giả lớn tuổi kiểu tiếng Anh, được gọi là ” những phim có ưu thế ” . Anh cũng đã thấy là sau đó có nhiều hãng phim nối tiếp cách làm đó , như hãng Fox Searchlight có phim I Heart Huckabees và Sideways , cúa hai đạo diễn David O. Russell và Alexander Payne.

DARGIS : Cũng là 2 đạo diễn trẻ mà tôi yêu thích

SCOTT : cũng không còn trẻ nữa đâu

DARGIS : Không trẻ, nhưng trẻ hơn tôi, nên tôi cho là trẻ . Có nhiều đạo diễn trẻ hơn nhưng đa số suất phát từ Sundance và Miramax . Tôi nghĩ khi chúng ta nhìn danh sách phim sắp ra, chúng ta sẽ nhìn thấy 1 loạt những đạo diễn trẻ của những phim độc lập như Payne, Russell và Alfonso Cuarón đang lưu lạc giữa 2 dòng phim của hãng studio lớn và phim độc lập .

SCOTT : Theo tôi, hãng Fox Searchlight đã làm rất tốt , cũng như hãng Focus , có nhiều phê bình tốt, đang chiếm khán giả . Cũng đừng đánh giá thấp những diễn viên tham gia trong các phim độc lập . Ví dụ như : : Laura Linney, Mark Ruffalo, Jamie Foxx, Téa Leoni, ngay cả Nicole Kidman và Gwyneth Paltrow. THọ không cần thiết đóng phim cho hãng lớn , cũng không cần đóng vai nổi như Julia Roberts hoặcTom Cruise hoặc Will Smith nhưng họ lại muốn làm những phim có chất thách thức hơn . Họ muốn được đánh giá nghiêm túc hơn . Nhưng hiện giờ những phim có tính đứng giữa 2 đàng này không còn “độc lập ” như trước

DARGIS : phải gọi là phim ” phân chia đặc biệt ”

SCOTT : “phân chia đặc biệt ” , có quá đáng không ?

DARGIS : tôi biết, nhưng anh nhìn xem, phái nữ đâu cả rồi ? Thật là kỳ khi mà chỉ 1 nữ đạo diễn có chút tiếng tăm trong các phim sắp ra là Catherine Breillate, cô được mệnh danh là “người đàn bà khó chịu “cúa nền điện ảnh Pháp . Vì cô khó tính quá, nên ít có sức bật cao .

SCOTT: Có lẽ lý do là sự không thống nhất trong giới đạo diễn nữ thời nay . Ví dụ như : Kimberly Peirce, Karyn Kusama, Alison Maclean, Mary Harron. Không ai trong số họ có phim thật nổi tiếng tuy là phim của họ được đánh giá không tệ . Đa số chỉ để ý tới đạo diễn nam hiện nay .

DARGIS : anh biết không ? chúng ta có thể nói về những điều lợi mà phim độc lập đã làm cho dòng phim Hollywood trẻ lại trong thời gian qua . Nhưng Hollywood lại cứ đi lại con đường lão hoá mà nó đi xưa nay . Bỏ qua nhiều nhân viên phái nữ làm trong ngành truyền thông, truyền hình , hoặc là điều khiển các hãng phim, nhưng lại không có nhiều người làm đằng sau ống quay . Đó cũng là điều làm tôi thất vọng khi xem phim của đạo diễn nam làm hoài .

SCOTT : anh biết sao không, nếu như lời đồn không sai , nếu sang năm độ này, tôi với anh sẽ không còn có gì để chỉ trích về hãng Miramax nữa .

DARGIS : thế thì những nhà phê bình như chúng ta sẽ làm gì nếu không có một Harvey Weinstein để đổ tội , rồi chúng ta sẽ đổ tội cho anh về sự đi xuống của nghành điện ảnh Hollywood ? rồi Lasse Hallstrom sẽ ra sao ?

SCOTT : có lẽ ông ta sẽ trớ lại Thụy Sĩ và làm phim hay hơn . Nhưng chúng ta cũng phải hy vọng với phim An Unfinished Life sắp ra của ông .

DARGIS : cũng may là những nhà sản xuất phim như Wellspring đã làm những gì mà hãng Miramax không dám làm nữa . Với những phim hay như Notre Musique của đạo diễn Gođar chúng ta đã xem tại LHP Cannes . Tôi thấy hơi trớ trêu khi những phim chúng ta xem tại LHP Cannes , phải mất 1 thời gian lâu sau mới trình chiếu tại Mỹ . giống như phim Bright Future của đạo diễn Kiyoshi Kurosawa đã chiếu tại LHP Cannes 2 năm trước rồi .

SCOTT : đó là phim về cậu bé và con sứa của mình . .

DARGIS : tôi muốn thấy Kurosawa có nhiều khán giả hơn .

SCOTT : nhưng “Bright Future” lại là loại phim khó có thể kiếm nhiều khán giả . Nhưng khác với nó, phim House of Flying Daggers. của đạo diễn Trương Nghệ Mưu lại có thể có nhiều khán giả hơn, tuy là bỏ ra những màn võ thuật đã quá giống nhau, nhưng phái nhìn tới y phục trong phim , tất cả đều rất đẹp . Với phim “Flying Daggers” và “Hero,” Trương là đạo diễn đang nổi rõ hơn với óc thực tế và bền vững, ông luôn làm việc với những phim mang cách đồng quê, ảm đạm, rầu rĩ như phim “Not One Less ” , về 1 nữ giáo viên trẻ với viên phấn của cô . Tôi phải nói là tôi ghét những phim về nông dân lắm, nhưng tôi phải cho là phim đó hay . Tôi mong là Trương sẽ quay lại với cách làm phim mang tính cách sân khấu của ông .

DARGIS : Đúng thế , nhưng phải nhớ tính thơ trong phim ông trong thời gian ông làm phim với Củng Lợi, 1 trong những người đẹp trên thế giới . Rất thú vị nếu như chúng ta để ý đến sự khao khát rất quyến rũ của những nhà làm phim Trung Quốc , nó làm cho tôi nhớ tới những phim thời gian trước cúa Hollywood . Chúng ta đã mất đi nét quyến rũ đó . Phim Trung Quốc làm tôi nhớ tới thời đại mà đàn ông và đàn bà trong phim nhìn rất đẹp , ăn mặc quyến rũ và bước đi trong hào quang .

SCOTT : Oh, bên cạnh đó còn có đạo diễn Pedro Almodóvar, người mà đã làm cho Fassbinder và Douglas Sirk thay đổi 1 cách đẹp đẽ và thú vị . Ông nắm bắt được 1 nét, không được coi là quyến rũ lắm nhưng được xem có nét xúc cảm mang nét quý phái , 1 cảm giác mà kịch mêlô đã có . Ông có phim Bad Education sẽ ra trong mùa thu này , phim có sự tham gia cúa Gael García Bernal về 1 cậu bé bị lạm dụng tình dục bởi 1 linh mục . Một phim Tây Ban Nha khác sắp ra là phim The Sea Inside cúa đạo diễn Alejandro Amenábar với sự tham gia của nam diễn viên Javier Bardem, một diễn viên mà tôi cho rằng rất có tài và luôn muốn được xem . Đạo diễn Amenábar đã làm phim “The Others,” , phim mà Nicole Kidman đáng được trao giải Oscar . Ông cũng đã làm phim “Abre los Ojos,”‘ phim mà “Vanilla Sky” được dựng lên dựa theo đó . Đây là 1 đạo diễn trẻ, khoảng 30 tuổi, mà tôi cho là rất có tài .

DARGIS : anh biết không ? tôi rất lạc quan với dòng phim Hollywood năm nay . Tôi nghĩ năm nay là 1 năm tốt đẹp cho Hollywood .

SCOTT ; oh, bên cạnh đó phải nhắc tới phim Alexander the Great của đạo diễn Oliver Stone , phim mà trước khi ra mắt nhưng khán giả nghe đến nhiều cũng đã phát ngấy rồi .

DARGIS : nghĩ đi, nam diễn viên Colin Farrell với tóc bạch kim, và Angelina Jolie trong vai mẹ anh ta . Nhưng công bằng mà nói, Oliver Stone là đạo diễn thú vị, thú vị ngay cả khi ông đi khác con đường xưa nay ông theo .

SCOTT : và ông chưa bao giờ làm phim về sử thi cả .

DARGIS : nhưng tôi cũng không phật lòng khi ông làm những phim hơi bị hạ thấp như phim này . Tôi vẫn xem phim “Salvador ” với sự tham gia của James Woods là phim hay trong các phim hay nhất của ông .

SCOTT : tất nhiên là thế . Và nếu như phim “Any Given Sunday ” không quá phô trương, thì nó cũng là 1 phim hay . Phim mà tuy có vài nét không hay , nhưng nói về nền thể thao của Mỹ, phải kể đến “Ali ” của ông .

DARGIS : có vài lý do nào đó tôi nghĩ buổi nói chuyện này mang ý nói xấu (cười ) , tuy thế, tôi cũng muốn xem phim Meet the Fockers để xem kiểu tóc trong phim cúa nữ diễn viên Barbra . Bà để kiểu tóc giống trong phim “A Star is Born ” , tuy tôi không thích phần 1 cúa phim là “Meet the Parents ” nhưng phải nói sự trớ lại phim trường cúa Barbra Steisand là điều lôi kéo tôi mạnh nhất .