300: Sự cực khoái của thị giác

Chắc là không ai có thể nhất trí hơn với tôi rằng, trailer của [film]300[/film] chính là trailer phim cool nhất từ trước đến nay mà mọi người cũng như tôi đã từng đuợc xem. Nhưng một khi trailer càng hay, người xem càng tò mò và kích động thì khả năng bộ phim đạt được đến cái ngưỡng hay mà trailer trước đó đã làm, là điều rất khó. Vì khi sự bắt đầu được đón nhận nồng nhiệt, đánh giá của mọi người sẽ trở nên khắt khe, hy vọng cùa mọi người sẽ trờ lên cao vời. Mà theo tâm lý con người, càng hy vọng thì người ta càng dễ thất vọng hơn. Hàng loạt những phim được cho là hoành tráng như [film]Kingdom of Heaven[/film], [film]Eragon[/film], Alexander… với trailer rất thành công trong việc đánh lừa và gieo vào lòng người xem cảm giác thích thú, rốt cuộc chỉ là những thất vọng nặng nề. Phim sử thi hoành tráng với nhiều fantasy creatures và kỹ xảo hứa hẹn, giờ trở nên rất khó mà thu hút khi trước mặt là cái ngưỡng quá lớn của [film]The Lord of the Rings[/film].

Nôn nóng xem 300 bao nhiêu, tôi càng lo cho bộ phim bấy nhiêu. Liệu phim có vượt qua được bức rào cản vĩ đại mà LOTR đã dựng lên? Liệu phim có lại kết thúc thất vọng như quá nhiều phim sử thi mình đã xem gần đây? Học art, tôi say đắm với truyện comic như chính người tình của mình. Mà những graphic novel của Frank Miller cũng là một trong những người tình ấy. Những [film]Sin City[/film], Martha Washington, một số tập Batman, [film]Daredevil[/film], [film]Elektra[/film] và nhất là [film]300[/film]… luôn lôi cuốn người xem. Nét vẽ của Miller không hoàn hảo, đường nét cơ thể nhân vật trong truyện không quá đẹp, uyển chuyển và chuẩn mực như của nhiều tác giả hay họa sĩ khác. Nhưng đó lại làm nên phong cách riêng của Miller, không thể nhầm lẫn vào đâu được. [film]Sin City[/film] là một truyện rất hay. Chuyển thể thành phim cũng không tệ. [film]300[/film] là một truyện cực kỳ hay và kèm thêm tính chất sử thi. Chuyển thể thành phim không phải là chuyện đơn giản, nhất là khi ít nhất nó phải thể hiện được đúng cái hồn mà tác phẩm gốc đã đưa.

Vài scene đầu tiên của 300 lướt qua trong sự mê ly. Góc quay cực kỳ khác so với phần lớn phim khác. Đó là kiểu quay rất tôn trọng bản truyện tranh, kiểu quay lấy theo nguyên tắc vẽ truyện, nguyên tắc “foreshortening”, nhấn mạnh và làm to ra những bộ phận cần thiết trong khung hình, giúp cho hành động của nhân vật trở nên cực kỳ mạnh, mạnh gần như mức độ tột đỉnh. Đó là một nét đưa phim vượt lên LOTR.

Nét thứ 2 khác biệt hơn hẳn LOTR, đó là màu sắc. Tôn trọng tông màu của truyện tranh, màu trong phim luôn đi theo những khối đồng nhất. Có khi đỏ rực một màu anh dũng ngợp trời của 300 lính Sparta. Có khi sáng chói một màu áo của hội đồng Hy Lạp. Có khi tối sầm một màu áo đen của đám quân thù đầu trâu mặt quỷ. Màu sắc luôn đi thành một khối hợp thể. Khi lính Sparta xung trận với Ba Tư, không chỉ con người, lòng căm thù và vũ khí vung vào nhau chan chát mà ngay cả những khối màu sắc thống nhất cũng xả vào nhau, ngườoi xem phân định rõ rệt đâu là ta, đâu là địch, đâu là những chiến binh với lòng can đảm lớn hơn cả mạng sống, đâu là quân thù đông như quỷ dữ.

Một nét nữa khiến tôi mê say là thuật quay phim nhanh chậm xen kẽ sử dụng máy quay tốc độ cao, khiến người xem bắt kịp theo những hành động kịch tính ngay ở lúc cao trào nhất. Một lưỡi gươm bay tốc độ cao bỗng từ từ trôi chậm, máu từ đốt sống cổ văng toé ra từ từ, tạo cảm giác vừa kinh sợ vừa phấn khích cao độ. Scene quay chậm đẹp nhất, theo tôi, chính là cảnh cô gái tóc đỏ, người phụ nữ đẹp nhất Sparta, vật nối sống giữa nhà tiên tri và người thường, nhảy múa trong cơn nửa mê nửa tỉnh. Khói trầm từ lò hương gần đấy bay ra, quyện vào tấm vải mỏng tang phủ trên người cô gái. Nàng bật dậy, thân hình gầy guộc và trắng như thạch cao. Tấm lụa trên cơ thể theo vũ điệu của sương khói bắt đầu hé lộ những khoản lôi cuốn của người phụ nữ. Chân nàng không chạm đến đất. Khói trầm, lụa mỏng cùng mái tóc đỏ như lửa hoà lẫn vào nhau không còn chút khoảng cách. Điệu múa sương khói và mê hoặc giữa trần tục và thiên đàng mang đến sự thoả mãn về thị giác nhưng không vướng đến dục tình.

Tiên tri cho rằng Sparta sắp thất thủ. 300 lính tinh nhuệ cùng nhà vua lên đường. 300 con người ra đi không có gì trong tay ngoài thanh kiếm, cái khiên và tấm áo choàng đỏ rực. Cái lớn nhất họ có được chính là lòng can đảm vượt cả cái tôi, vượt cả sự e sợ vốn có của con người: cái chết. Nhà vua Leonidas từ biệt người vợ yêu quý và con trai. Trên miệng họ không thốt ra lời giã từ buồn bã. Trong mắt họ không tuôn rơi những dòng nước mắt chia xa. Chỉ có cái nhìn đau đáu yêu thương hiện rõ trên nét mặt, trong đôi mắt cứng rắn thay cho những lời thầm thì nhắn nhủ vang vọng trong tâm trí chứ không đủ để thoát lên thành lời: “Tạm biệt nữ hoàng của anh, tình yêu của anh!!!”. Người Sparta lớn lên trong sự tôi rèn khắc nghiệt. Người Sparta sống theo luật của Sparta, không bao giờ biết đến đầu hàng. Người Sparta, dù tình riêng sâu đậm đến mấy, vẫn quyết nén giữ trong lòng để không làm ảnh hưởng đại cuộc.

300 lính, họ khác nhau về hoàn cảnh, họ khác nhau về con người. Nhưng họ đồng nhất với nhau bởi tấm áo choàng đỏ, bởi lòng cam đảm kiên định không đầu hàng. 300 là con số quá nhỏ cho một cuộc chiến với hơn 10.000 người. Họ biết vịệc mình làm là điên rồ, nhưng chuyện đó không làm nhụt đi ý chí của họ.

Những phim như Alexander hay Troy từng sử dụng theme chính dựa trên văn học và kịch nghệ Hy Lạp, đẹp nhưng buồn tẻ và không hề lạ mắt. 300 cũng nói về Hy lạp nhưng rất riêng, độc nhất vô nhị, nó giống như một sự tổng hợp hài hoà đến cực điểm giữa cái đẹp và tinh thần. Kịch bản không đi theo đường lối cũ của Hollywood, biến bộ phim như cuộc trình diễn thời trang Hy Lạp. Nó chuyển thể từ graphic novel của Frank Miller, tuy không bám quá sát cốt truyện đã nhàm của Hy Lạp, mà linh hoạt thay đổi để phù hợp với nhu cầu của văn hoá đương đại. Lính Sparta ra trận với bộ ngực trần vạm vỡ, không áo giáp kiên cố, thật như những bức họa, điêu khắc khoả thân của Hy Lạp nhưng cơ bắp căng phồng sức mạnh không thua gì những anh hùng hành động trong truyện comic. Vua Xerxex không râu ria như lịch sử mà lại trọc đầu, vàng bạc dát đầy người, điểm trang như phụ nữ, cao to như người khổng lồ và giới tính không rõ ràng. Người Ba Tư ra trận với những quái thú ngoại nhập được vũ trang kinh khiếp như tê giác và voi. Khiên làm từ kim loại chứ không phải gỗ mạ đồng. Kiếm và cung tên cũng được tương lai hoá so với những loại vũ khí khác trong thời trung cổ…. Tuy nhiên, tinh thần sáng chói của cuộc chiến Thermopylae nổi tiếng lịch sử vẫn được giữ nguyên. Người Sparta quyết chiến đến cùng cho một Hy Lạp tự do. Họ thà chết trên đôi chân chứ không thèm sống quỵ luỵ trên đầu gối của mình.

Phim không dành cho 2 đối tượng. Một là yếu tim và hai là e sợ những cảnh khêu gợi. Phim cực kỳ bạo lực. Nói theo nghĩa đen không hề thêm bớt thì đó là những khung hình liên tiếp cảnh máu chảy thành biển cả, thây chất như thành, đầu rơi như trái cây rụng, máu tạt liên tục vào mặt người xem, có cả cảnh xác của nguyên một ngôi làng bị đem ghim chặt lên cây. Phim cũng không thiếu những cảnh ngực trần, của cả nam cũng như nữ. Phim không thiếu cả những cảnh ái ân say đắm, như của vua Leonidas với hoàng hậu trước lúc ngài ra trận. Phim còn có những scene khá là quái đản diễn ra dưới triều đại của vua Xerxex, nơi nữ với nữ, nam với nam liếm láp, mơn trớn, vuốt ve khêu gợi lẫn nhau, những quái thú đầu dê mình người thác loạn với con người… Chuyện đó âu là thời nào mà chả có, khi chính nghĩa không thể mua dụ được lòng người thì bản năng khao khát tình dục lại là thứ đưa người ta vào vòng sa đọa.

Vai vua Leonidas dường như được viết riêng dành cho Gerard Butler. Tôi không thể tượng tưởng một ai đó lại có thể vào vai này đạt như anh. Đôi mắt như có lửa sáng quắc, hàm và cằm vuông khoẻ mạnh đặc trưng của một đấng đại trượng phu, giọng gầm vang và uy mãnh như một con sư tử, cơ thể to lớn, rắn chắn và cường tráng không thua gì bức tượng tạc…, Butler vào vai thuyết phục như Leonidas thực sự, người có được lòng tin, người khơi dậy được tinh thần chiến đấu cao như núi của quân sĩ. Nữ diễn viên vào vai hoàng hậu của Leonidas cũng cực kỳ xuất sắc với vai diễn của mình. Cô không đẹp, người không chuẩn nhưng ánh mắt cương nghị và cái nhìn quả quyết của một nữ hoàng phải đối phó với nguy cơ lật đổ khi chồng ra trận phải làm cho người khác nể phục. Không có gì khó hiểu khi Leonidas dũng mãnh là thế nhưng luôn tôn trọng và kiêng nể vợ mình. Không có gì khó hiểu khi trước lúc qua đời, ngài chỉ gọi tên người vợ của mình mà thôi.

Hơn 2 tiếng đồng hồ tôi ngồi chết trân trên ghế, mồm há hốc, tim đập thình thịch vì sung sướng, thị giác thỏa mãn đến tột cùng, testosteron dâng tràn trề. Phim không dài lê thê như LOTR, kết thúc vừa và đủ, tuy nhiên tôi vẫn tiếc hùi hụi vì không được xem thêm một tí nữa cho thỏa lòng say mê. 300 quá ác khi được tung ra ngay đầu hè, bởi chắc chắn từ đây cho đến một thời gian rất lâu nữa, sẽ không có bộ phim nào có thể vượt qua 300 về tính anh hùng ca, về kỹ xảo và về cả sự độc nhất vô nhị của nó. Tôi không tin Spiderman 3 hay Fantastic 4 phần 2 cùng tung ra trong năm nay có thể đạt được cái ngưỡng của 300, ít ra là về mặt nghệ thuật.

Phim rất đẹp và rất hay nên bài review này, dù có dùng những lời lẽ và ca từ cao đẹp biết mấy, cũng không thể diễn tả hết được cái hay của nó. Phim hay đến nỗi, tôi cho rằng sẽ là một tội ác nếu xem phim bằng bản lậu vì khi ấy 70% cái đẹp của phim đã bị giết chết. [film]The Lord of the Rings[/film] giờ đã có thể được coi như lịch sử.