James Bond từ tiểu thuyết đến điện ảnh

Ra đời được 54 năm, điệp viên 007 bước lên màn ảnh qua 21 bộ phim và cũng trở thành một nhân vật rất quen thuộc với khán giả trên khắp thế giới. Năm 2006, tập tiểu thuyết đầu tiên về nhân vật James Bond – Casino Royale (Sòng bạc Hoàng Gia ) – được chọn dựng thành phim. Đây là những ngày đầu James bắt đầu “sự nghiệp” điệp viên của mình thế nhưng lai lịch thật sự về anh chỉ có thể biết rõ nhất qua các bản ghi chép từ nhà văn Ian Fleming – cha đẻ của nhân vật James Bond.

James Bond ra đời:

James Bond là một nhân vật hư cấu do tác giả Ian Fleming tạo ra từ năm 1952. Đến năm 1964 khi Ian Fleming qua đời, các tập truyện sau của James Bond do rất nhiều tác giả khác nhau đảm nhận như: Kingsley Amis, John Gardner, Raymond Benson và Charlie Higson.

Xuất thân của James Bond hầu như ai cũng biết là một điệp viên của Sở Mật vụ Anh Quốc gọi là MI6 nhưng rất ít người biết rằng nhân vật tưởng tượng này được lấy ý tưởng từ đâu và diện mạo ban đầu của anh được Ian Fleming khắc họa như thế nào. Mặc dù được Ian chắp bút từ tháng 2 năm 1952 nhưng nhân vật người hùng này không hề có năm sinh rõ ràng vào những thời điểm đầu tiên xuất hiện. Ian là một người say mê loài chim và ông đã đặt cái tên James Bond theo một nhà khoa học người Mỹ chuyên nghiên cứu về loài chim. Ông từng phát biểu về cái tên của Bond rằng: “Tôi muốn có một cái tên thật đơn giản, thật dễ đọc, một chút ngờ nghệch và James Bond nghe hay hơn nhiều so với những cái tên đại loại như Peregrine Maltravers”.

Cha của Bond là Andrew Bond mang quốc tịch Xcốt-len trong khi mẹ của anh là Monique Delacroix người Thụy Sĩ. Gốc gác người Xcốt-len của Bond một phần vì Ian bị ấn tượng bởi diễn viên Sean Connery, người đảm nhân vai James Bond đầu tiên trên màn ảnh rộng. Còn mẹ của Bond được mang tên một cô gái Thụy Sĩ vốn từng là vị hôn thê của Ian Fleming. Một thời gian rất lâu sau khi Ian Fleming qua đời, James Bond được tác giả John Pearson đưa vào “giấy khai sinh” ngày 11.11.1920 trong đó ngày tháng được lấy theo ngày đình chiến của Thế chiến thứ nhất, tuy nhiên độc giả sẽ không tìm thấy chi tiết này trong các tập tiểu thuyết về Bond. Về vai trò điệp viên của 007 thì Ian Fleming lấy ý tưởng từ một điệp viên có thật là Dusšan Popov, một tay điệp viên người Xéc-bi làm việc cho cả Anh và Đức, người này cũng khét tiếng như một tay ăn chơi.

Xuất xứ của mật danh 007 lại là một câu chuyện có thật của Ian. Oâng được mời tham gia khóa huấn luyện nhằm phục vụ cho Cơ quan tình báo hải quân Anh tại Canada. Vì trại lính quá đông nên Ian được cấp một căn hộ riêng trên đường Avenue ở Toronto, tại đây ông đã ghép địa chỉ của một nhà thờ mang tên St. James-Bond số 1107 và tòa nhà của quân đội số 1066 để tạo nên mật danh 007 cho James.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng James Bond là hình ảnh “tiểu thuyết hóa” của nhà văn Ian Fleming, một người có phong cách sống rất phóng khoáng và nổi tiếng là thích lăng nhăng với phụ nữ. Ngoài chiều cao, kiểu tóc, màu mắt cả hai còn nhiều điểm giống nhau khác như cùng học một trường, thích những loại thức ăn giống nhau, có “tật xấu” thích uống rượu và hút thuốc, cùng quan điểm về vẻ đẹp của phụ nữ (cách họ nên ăn mặc như thế nào) và cả hai cùng tham gia quân ngũ ở cấp Sĩ quan. Tuy nhiên, về tính cách của Bond vốn nổi tiếng là “tinh tế và sành điệu” lại được “thừa hưởng” từ nhạc sĩ Hoagy Carmichael. Điều này có thể xác minh bằng tác phẩm Sòng bạc Hoàng Gia khi nhân vật Vesper Lynd nói về Bond: “Anh ta khiến tôi nhớ đến Hoagy Carmichael nhưng có phần lạnh lùng và nhẫn tâm hơn.”

Ian Fleming đã mời nhà thơ William Plomer đọc bản nháp của cuốn tiểu thuyết Sòng bạc Hoàng Gia , ông này đã thích tác phẩm đến nỗi sau đó ông nhận làm vai trò là người biên tập cho các tập truyện sau của Ian. William cũng đã gửi tập truyện cho Johnathan Cape, người đồng ý cho xuất bản tập truyện vào năm 1953 không phải vì Johnathan thích nó mà vì nể mặt anh trai của Ian – Peter Fleming. Trong suốt 12 năm cuối đời của mình, Ian Fleming đã viết được 12 cuốn tiểu thuyết và một bộ truyện ngắn (một bộ thứ hai được phát hành sau khi ông qua đời). Tuy cha đẻ của mình không còn nữa nhưng James Bond vẫn được tiếp tục “nuôi” bằng nhiều tác giả khác từ suốt thời gian đó đến năm 2005 bằng bộ truyện Young Bond kể lại thời niên thiếu của anh do Charlie Higson viết.

Bước chân vào điện ảnh :

Mặc dù được biết đến như một nhân vật xuất thân từ những cuốn tiểu thuyết nhưng ngày nay James Bond lại nổi tiếng nhờ những bộ phim do hãng EON Productions sản xuất. Đã có 21 bộ phim “chính thức” về James Bond do EON thực hiện, kèm theo hai phim “không chính thức” do sản xuất dưới danh nghĩa của hãng phim khác cùng một tập phim truyền hình thực hiện theo cuốn tiểu thuyết đầu tiên Sòng bạc Hoàng Gia vào năm 1954. Cũng nói thêm rằng EON Productions thuộc công ty gia đình Danjaq, LLC đứng đầu là Albert R. “Cubby” Broccoli và Harry Saltzman, và bất kỳ bộ phim nào về James Bond được sản xuất bởi EON mới được xem là phim “chính thức”. Đến giữa thập niên 1970, điệp viên 007 lại được đồng sở hữu với công ty United Artists và hiện nay thì các tác phẩm về Bond được Columbia Pictures và MGM (công ty mẹ của United Artists) cùng phát hành.

Sau 10 năm xuất hiện trên các trang tiểu thuyết, điệp viên 007 lần đầu tiên xuất hiện trên màn ảnh rộng bằng bộ phim Dr. No do nam diễn viên Sean Connery đảm nhận vai chính. Sean đã gắn liền tên tuổi của mình với vai James Bond gần như là liên tục từ năm 1962 – 1967 và một tập phim thực hiện năm 1971. Diễn xuất của Sean Connery thành công và ấn tượng đến nỗi Ian Fleming đã lấy quốc tịch Xcốt-len của Sean đưa vào lai lịch của James Bond. Mặc dù tất cả các phim chính thức về James đều do Hollywood thực hiện nhưng các diễn viên đảm nhận vai này đều có gốc Aêng-lê. Đã từng có 4 lần vai James Bond suýt rơi vào tay của các nam diễn viên người Mỹ nhưng đều có thay đổi vào giờ chót, nên tính đến nay “truyền thống” trên vẫn được giữ nguyên ngoại trừ Daniel Craig là James Bond tóc vàng đầu tiên. Cột mốc qua 21 bộ phim về Bond là năm 1995 khi nam diễn viên Pierce Brosnan đảm nhận vai chính thì những bộ phim về chàng điệp viên này đều chuyển sang xu hướng phim có kinh phí rất cao. Pierce cũng là nam diễn viên duy nhất (tính đến thời điểm này) vào vai Bond qua các tập truyện không do Ian Fleming chắp bút.

Ngoài những tập phim “chính thức” về James Bond, nhân vật này còn bước lên màn ảnh truyền hình và sóng radio. Năm 1954, Đài truyền hình CBS đã trả 1.000 USD tiền bản quyền để mua tập Sòng bạc Hoàng Gia và thực hiện một tập phim dài một giờ. Tập phim này cũng là tập duy nhất vai Bond do nam diễn viên người Mỹ Berry Nelson đảm nhận và tên của 007 lại được đặt lại là Jimmy Bond. Ngoài ra, Sòng bạc Hoàng Gia sau này còn được bán lại cho nhà sản xuất Charles K. Feldman, người thực hiện bộ phim nhái (spoof movie) đầu tiên về James Bond vào năm 1967. Không những lấn sân sang điện ảnh, James Bond còn được đưa lên làn sóng phát thanh qua tập truyện Moonraker vào năm 1956 tại Đài phát thanh Nam Phi và đây cũng là chương trình radio duy nhất về điệp viên 007 cho đến nay.

James Bond đã trở thành một nhân vật tiểu thuyết quen thuộc với khán giả như một điệp viên tài giỏi không kém phần lịch lãm, đào hoa. Xuất hiện qua 21 bộ phim với doanh thu toàn cầu tính đến nay đã hơn 4,1 tỷ đô la. Điệp viên 007 sẽ còn tiếp tục chinh phục khán giả qua các tập phim điện ảnh kinh phí lớn hay những tác phẩm tiểu thuyết, truyện tranh, trò chơi điện tử.

ARA (Tổng hợp)

(Bài đăng trên báo Điện ảnh Kịch trường số cuối tháng)