Những yếu tố thường gặp trong các bộ phim kinh điển.

Cái gì tạo ra sức sống cho một bộ phim kinh điển? Các bộ phim kinh điển thường có những yếu tố gì thu hút khán giả và các nhà phê bình? Câu trả lời vẫn còn đang trong vòng tranh luận nhưng tựu trung, một bộ phim kinh điển thường có các yếu tố sau:

Nếu bạn muốn trở thành người giàu nhất, người có quyền lực nhất Hollywood, bạn phải biết cách tạo ra một bộ phim kinh điển. Điều mà các studio muốn là được kỹ nghệ điện ảnh xếp vào danh mục cha đẻ của các bộ phim hay, giá trị, đạt doanh thu trong ngắn hạn. Và dĩ nhiên , bộ phim phải mang về được vài giải Oscar cho những người có công tạo ra nó. Trong dài hạn phim vẫn thu lợi, được chiếu đi chiếu lại nhiều lần và mỗi thế hệ mới lại được xem bộ phim với cảm quan mới. Đồng thời, bộ phim có chỗ đứng vững chắc trong hồi ức của người già.

Để có được một bộ phim kinh điển điều trước tiên bạn cần làm là có trong tay một câu chuyện ấn tượng. Câu chuyện sẽ tập trung vào hai hay ba nhân vật chính với các tranh chấp mâu thuẫn cá nhân cần giải quyết. Ví dụ trong bộ phim kinh điển Take Key Largo (1948), tên gangster Johnny Rocco bắt chủ khách sạn và người cha tàn tật của cô làm con tin. Trọng trách giải cứu con tin được giao cho cựu binh chiến tranh Frank McCloud (Humphrey Bogart đóng). Trong 39 Steps của Alfred Hitchcock, Richard Hannay gặp răc rối một cách bất ngờ khi ông giúp một cô gái mới quen tại rạp hát trốn tránh một cuộc săn lùng của các điệp viên nước ngoài. Không may, cô gái bị giết trong đêm đó ngay trong căn hộ của Hannay khiến ông phải bỏ trốn chờ đến khi cảnh sát bắt được thủ phạm.

Khi đã có cốt truyện trong tay rồi, bạn phải nghĩ cách thể hiện sao cho khán giả hài lòng. Vào lúc kỹ nghệ điện ảnh mới phôi thai, đa số phim chỉ kéo dài hơn nửa tiếng. Nhưng đến năm 1915, bộ phim The Birth of A Nation đã thay đổi tất cả. Phim dài đến 3 giờ. Đạo diễn D.W. Griffith đã làm cuộc cách mạng về việc đưa nội dung câu chuyện đến người xem một cách tốt nhất, thú vị nhất. Ông giới thiệu kỹ thuật đan chéo hai sự kiện của phim và sử dụng cách quay cận cảnh để nhấn mạnh. Nhưng cách miêu tả của bộ phim về cuộc nội chiến Mỹ đã không còn chính xác dẫn đến sự phàn nàn từ các nhà cải cách xã hội về cách bộ phim mô tả người Mỹ da đen như các phần tử bạo lực, dữ dằn (ví dụ như cảnh một cô gái da trắng nhảy xuống vách núi tự sát khi bị đám đông thanh niên da đen chuẩn bị hành vi đồi bại). Đến hôm nay bộ phim này vẫn còn được tổ chức phân chủng Ku Klux Klan dùng làm vũ khí tuyển mộ. Bị áp lực, tổ chức Director Guild of America buộc phải loại Griffith ra khỏi danh sách đề cử giải thành tựu trọn đời trong năm đó. Tuy nhiên, bộ phim thành công rất lớn, mang về 10 triệu USD ngay lần chiếu đầu tiên dù kinh phí chỉ có 100.000 USD. Cho đến nay The Birth of A Nation vẫn còn được xem là phim kinh điển để ghi công các tiến bộ kỹ thuật của nó.

Bước kế tiếp của một bộ phim kinh điển là có dàn diễn viên nổi tiếng và có ít nhất là một ngôi sao. Ví dụ như bộ phim The Towering Inferno (1974) có mặt 3 anh tài Steve McQueen (vai đội trưởng cứu hỏa), Paul Newman (vai kiến trúc sư toà tháp) và Faye Dunaway (vai chủ biên tạp chí). Tuy nhiên, một bộ phim kinh điển có khi không cần đến ngôi sao mà chính bộ phim sẽ biến diễn viên thành ngôi sao khi nó trở thành…kinh điển. Lấy trường hợp diễn viên Faye Dunaway, từ một diễn viên bình thường, Faye trở nên nổi tiếng nhờ vai bà Parker trong bộ phim gangster Bonnie and Clyde (1967).

Một yếu tố nữa thường gặp trong các bộ phim kinh điển là sự trắc trở của tình yêu. Bộ phim How About A Matter of Life and Death (1946) là một ví dụ, trong đó diễn viên David Miven đóng vai một phi công chiến đấu với tử thần sau khi rớt máy bay để trở về với người yêu June, một nhân viên điện báo.Thế chiến II đã làm thay đổi quan điểm của cả một thế hệ về hạnh phúc. Phụ nữ bắt đầu thấy thích làm việc ngoài xã hội hơn là túm tụm trong nhà bếp. Kết thúc nhiều bộ phim thường không “có hậu” như trước nhưng nếu muốn bị thảm hoá tình yêu , các đạo diễn thích đưa chất hài vào đó để làm nhẹ cốt truyện. You’ve Got Mail (1998) là một bộ phim như vậy.

Vai chính của phim kinh điển có thế là một anh hùnh nhưng không nhất thiết là anh hùng chính danh mà là “anh hùng nổi loạn” cũng được. Lấy ví dụ bộ phim The Wild One (1953) trong đó Marlon Brando đóng cvai Johnny, trùm băng xe gắn máy Black Rebels đối đầu với một băng khác do Chino (Lee Marvin đóng) làm trưởng băng. Khán giả có vẻ thích Johnny hơn Chino bất chấp bản chất của hai người.

Các tên cớm trong bộ phim kinh điển không nhất thiết phải sạch mà bẩn như Harry Callahan (Clin Eastwood đóng) trong bộ phim Dirty Harry (1971) cũng được. Harry đã dùng những biện pháp bẩn khi truy lùng Scorpio một kẻ giết người hàng loạt, doạ chôn sống một cô gái 14 tuổi để đòi tiền chuộc 200.000 USD. Phim lấy bối cảnh thành ohố San Francisco.

Một số bộ phim kinh điển bao gồm cả sự phê phán xã hội và đưa ra các mẫu thuẫn, xung đột giữa hai thế hệ già trẻ the kiểu “kẻ bị áp bức” và “kẻ áp bức” hoặc sự mất ảo tưởng của thanh niên Mỹ vào chính phủ họ. Ba yếu tố nữa cũng thường được khai thác trong bộ phim kinh điển là khoa học giả tưởng, kinh dị và viễn Tây. Ví dụ Barbarella (1967, phim do Jane Fonda đóng vai chính), The Exorcist (1973) và The Searches (1956). Phim chiến tranh cũng là đề tài không thể thiếu của các bộ phim kinh điển. Ví dụ như bộ phim The Great Escape nói về cuộc đào thoát của các tù binh đồng minh thời Thế chiến II (bộ phim hoạt hình Chicken Run lấy cảm hứng từ bộ phim này).

Âm nhạc và phong cách dựng phim là hai yếu tố không thể thiếu trong các bộ phim kinh điển. Một bộ phim kinh điển như The Good, The Bad and The Ugly lưu lại trong lòng khán giả cả nội dung phim, diễn viên lẫn nhạc nền. The Sounds of Music cũng vậy. Nói đến phim kinh điển hoạt hình thì phải nói đến Walt Disney với các bộ phim như Pinochio (1940), Dumbo (1941), Lady and Tramp (1951), Alice in Wonderland (1951), The Dalmation (1961).

Cuối cùng bạn cần nhớ rằng, một bộ phim kinh điển hay thường đoạt được nhiều giải Oscar.

Phương Anh